O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

En realidade, e como precisa Montero García (2007b, 106-107),
la exigencia de algún tipo de protección «intervencionista» por parte del Estado, era
coherente con la crítica del Estado liberal y de la nueva sociedad industrial, emergente
a la vez que el mundo moderno liberal. Es más, desde la perspectiva del catolicismo
social y de la primera doctrina social de la Iglesia (la «Rerum Novarum» de León XIII),
la raíz de la llamada «cuestión social» (es decir, de los efectos nefastos de la
revolución industrial, de la conflictividad social consiguiente y del amenazante
socialismo revolucionario) era religiosa y moral, era el fruto directo de la secularización-
descristianización, promovida por el liberalismo. En este sentido, el socialismo, como
fruto más peligroso de la cuestión social, era hijo del liberalismo, al igual que éste lo era
de la reforma protestante. Y, por ello, la única solución de la cuestión social, la que
propugnaba «Rerum Novarum» y el primer catolicismo social, era la recristianización,
que implicaba un rechazo frontal de los principios liberales. 507
En 1931 apareceu a encíclica Quadragesimo anno, de Pío XI, un texto
que alude repetidamente á encíclica Rerum novarum e cuxa tese é
perfectamente subsumíbel na teoría do corporativismo (ou corporatismo de
Estado). A encíclica salienta como, contra o final do século XIX, o capitalismo –
“o novo sistema económico introducido hai pouco”– produciu unha división da
sociedade en dúas clases, unha das cales, a obreira, resultou oprimida pola
“inxusta sorte” derivada dun reparto desigual das riquezas xeradas “neste noso
século chamado do industrialismo”, e, polo tanto, pode aspirar, seguindo os
“malvados consellos” socialistas –que cometen o erro de defender a abolición da
propiedade privada–, a unha revolución total da sociedade. Os males máis
grandes son os asociados á “ruína das almas” e, polo tanto, a atención debe
centrarse na “obra capital entre todas”, a “saúde eterna”. Así, o “home debe
procurar antes de nada o reino de Deus e a súa xustiza”. Porén, o texto procura
rexeitar a acusación de que a igrexa católica toma partido polo ricos e carece de
calquera “sentido de piedade polas penas daqueles que se atopan desherdados
da súa parte de benestar nesta vida”, e propón unha terceira vía entre o
individualismo e o socialismo, entre dúas posíbeis concepcións da propiedade:
por unha banda, a individualista, que nega o seu carácter social e público, e, por
outra banda, a colectivista, que nega o seu carácter privado e individual. A
332