O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

democráticas libres...)”, que se manifestaron na defensa do ideal democrático e
da neutralidade e mais no rexeitamento do confesionalismo, e (b) logo
constatáronse un distanciamento, unha crítica e unha discrepancia progresivos,
sobre todo verbo dalgunhas “cuestiones claves del debate constitucional
(enseñanza, matrimonio-familia...), aunque sin llegar nunca a cuestionar la
consolidación de la transición hacia un régimen democrático”. A este respecto,
Gómez Movellán (1999, 53), despois de recordar que a igrexa católica xamais
descualificou globalmente a ditadura franquista, sinala que a
Iglesia católica y muchos de sus obispos simpatizaron inmediatamente con los jóvenes
reformistas del aparato estatal franquista y por ello pronto se apresuraron a negociar
con el gobierno postdictatorial la redefinición del papel de la Iglesia en el orden
constitucional que, sin duda, tendría que llegar. Los Acuerdos de 1979, que
comenzaron a negociarse en 1976, venían a dar satisfacción a la Iglesia sobre los
privilegios que debían seguir conservando, entre ellos la financiación del clero y de los
colegios católicos.
En definitiva, e como recordamos ao comezo deste capítulo, o Concilio
Vaticano II foi un elemento esencial da etioloxía da transición política, porque
acabou forzando a igrexa católica española a afrontar un proceso de transición
cunha actitude de desafección política que colocou o réxime franquista nunha
fatal situación de deslexitimación ideolóxica e de falta de apoios internos e
externos. Á vez, quen tomou a iniciativa foi a propia corporación católica, o que
lle proporcionou unha decisiva vantaxe estratéxica. Como recorda Montero
García (1994, 30, e 2007c, 195), cando morreu o ditador a igrexa católica
española xa fixera a súa particular transición. 1061 É dicir: a igrexa católica
estaba na mellor das posicións de partida para realizar unha proveitosa
travesía da transición. Durante este período, segundo Giner e Sarasa Urdiola
(1993, 63), xurdiu unha nova cultura política pragmática, posibilista e realista,
baseada sobre a “derrota del maniqueísmo ideológico”: o carácter pacífico do
proceso de transición debeuse á desaparición do anticlericalismo violento –
substituído pola indiferenza relixiosa, un “nuevo, y más insidioso, enemigo de la
Iglesia”– e do odio cara ao liberalismo, á esquerda e á democracia:
601