O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

que desaparecese o dereito de presentación de bispos, non tardou en
recoñecer. Pero tamén a República actuou inicialmente con mesura, malia a
súa desconfianza verbo dunha igrexa que apoiara “en el pasado más inmediato
a las fuerzas enemigas: la monarquía de Alfonso XIII y la Dictadura de Primo
de Rivera” (Ferreiro Galguera, 2005, 23). 692 Mentres o presidente do Goberno,
Alcalá-Zamora, o ministro de Xustiza, de los Ríos, o nuncio Tedeschini e mais o
cardeal Vidal i Barraquer 693 negociaban unha entente entre o Estado e a igrexa
católica –baseado sobre os principios de separación non hostil nin traumática,
respecto ás ordes relixiosas, liberdade de ensino, subvención pública da igrexa
e novo concordato–, un sector da xerarquía eclesiástica intentou interferir
naqueles contactos ao entender que o anticlericalismo do Goberno provisional
condicionaba o futuro proceso constituínte. Especial protagonismo adquiriu o
cardeal Segura Sáenz 694 , autor de varios documentos que lexitimaban as
posturas máis integristas e belixerantes dentro do nacionalcatolicismo e
procuraban tamén condicionar a redacción da futura lei fundamental
republicana, esta vez en defensa dos intereses eclesiásticos. 695
Pero tras as eleccións do 28 de xuño de 1931, gañadas polos
republicanos de centroesquerda e mais polos socialistas, as perspectivas da
igrexa católica empeoraron. 696 A cuestión relixiosa adquiriu unha importancia
que, se para González Ruiz (1977, 175) pode ser cualificada de esaxerada –
“en detrimento de cuestiones sociales que urgían más a los españoles”–, para
Lannon (1990, 221) e Raguer i Suñer (2003, 52 [196]-54 [198], e 2001, 42), en
cambio, se correspondía coa realidade dunha igrexa antidemocrática,
antimoderna e integrista que a República herdara da ditadura de Primo de
Rivera. Os constituíntes republicanos, segundo constata Varela Suanzes-
Carpegna (2006, 34-35), procuraron unha radical separación entre o Estado e a
igrexa católica, así como a articulación dun Estado laico fortemente escorado
cara ao anticlericalismo. 697 Isto, en realidade, non era sorprendente, porque,
como lembra Cueva Merino (2007, 185), “la cultura política de la izquierda en
España estaba fuertemente imbuida de un anticlericalismo que consideraba a
la Iglesia como uno de los principales problemas nacionales –si no el principal
problema nacional–”. Para Gunther e Blough (1980, 68, 85 e 99-101), “la
Constitución de la Segunda República era un documento vengativo y
427