O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

plasmaban nunhas concesións moi importantes no eido económico
(construción e conservación de inmobles, financiamento do sistema interno
asistencial e de pensións, apoio á actividade misional e proselitista, etc.) e
noutros eidos, como o do ensino público, o dos medios de comunicación, o da
lexislación canónica matrimonial, o xudicial, o militar, o da moral ou o dos bos
costumes. De feito, o concordato de 1953 simboliza a centralidade da posición
da igrexa no campo político español naquel momento de apoxeo
nacionalcatólico. Era o prezo que o réxime franquista pagaba por aquela
operación de lexitimación ideolóxica e política ad intra e ad extra. 631
A capacidade de evolución do réxime continuou dando os seus froitos
despois de 1956. Tras as protestas estudantís e a tentativa de Arrese de lle
imprimir ao réxime un carácter falanxista iniciouse unha nova fase tecnocrática
na que o prioritario pasou a ser o desenvolvemento económico (paso da
autarquía ao libre mercado). Pero tamén tivo lugar, como recorda Gómez
Movellán (1999, 51), unha disociación crecente entre a sociedade e os
dirixentes católicos da ditadura, o cal conduciu a que “los viejos
propagandistsas católicos fueran sustituidos por una nueva raza de elementos
más «modernos» aunque quizás más integristas en sus concepciones sobre el
catolicismo; el Opus Dei y la «tecnocracia» constituyó la expresión de ese
catolicismo calvinista que necesitaba el régimen franquista a mediados de los
sesenta”. En efecto, a maioría dos ministros tecnócratas a partir de 1957 foron
membros do Opus Dei ou estiveron vinculados a el. Personificaban a última
versión do nacionalcatolicismo. Porén, neste momento non se produciu a
renovación do pacto entre o Estado e a igrexa católica: o Opus Dei non
representaba a igrexa católica e era unha asociación de elite (non de masas); e
no seo da propia comunidade católica empezou a haber discrepancias co
réxime (xurdimento de posicións democratacristiás e católicas de esquerdas).
Os tecnócratas representaban a síntese dos valores triunfantes en 1939 e as
esixencias da modernización capitalista. Laureano López Rodó foi o personaxe
máis emblemático e influínte deste novo grupo que lle imprimiu o seu propio
carácter á derradeira fase do franquismo.
385