O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

Pero convertir el cristianismo en la religión propia de España, recurriendo para ello a un mito que
representaba los lazos entre un credo y un territorio como necesarios, como esenciales, era un proyecto que
no sólo tendría efectos sobre la lucha contra los restos del poder musulmán en la Península, convirtiéndolo
en anómalo y, por último, en extranjero. Como si fuese la otra cara inevitable de la moneda, acabaría
afectando, además, a la concepción del poder en el propio bando cristiano, haciendo que se equiparasen la
disidencia religiosa y la disidencia política.
1220
Nestes actos cabe o uso de diferentes fórmulas: (a) para os católicos, o xuramento, e (b)
para os que non se manifestan como católicos, a promesa. A toma de posesión do presidente
do Goberno de España e dos ministros ten lugar na sala de audiencias do palacio de La
Zarzuela. Nunha mesa sitúanse a Constitución, un crucifixo –que representa a execución de
Xesús de Nazaret– e mais un valioso exemplar d’A Biblia –de 1791, que pertenceu ao rei
Carlos IV– aberto polo “Libro dos números” (cuxo capítulo 30, sobre “Os votos e as promesas”,
contén, por certo, unha detallada e patriarcal regulación do valor das manifestacións da
vontade da muller). Estes dous últimos elementos, propios universo simbólico católico, mesmo
se colocan cando ningún dos integrantes do Goberno de España xura o seu cargo, como
sucedeu tras as eleccións lexislativas xerais do 9 de marzo de 2008. Que pasaría se alguén
pedise expresamente a retirada dos símbolos relixiosos católicos ou a presenza de símbolos
relixiosos doutras confesións? Curiosamente, a propia norma xurídica que regula esta toma de
posesión, o Real decreto 707/1979, do 5 de abril, polo que se estabelece a fórmula de
xuramento en cargos e funcións públicas (BOE do 6 de abril), non alude en ningún momento á
colocación de símbolos relixiosos no lugar no que se realiza o acto, polo que estaríamos ante
unha moi discutíbel pero significativa decisión protocolaria.
Dun xeito similar, o 21 de xullo de 2008 os membros do Estado Maior da Defensa tomaron
posesión, no patio de armas do Ministerio de Defensa, perante unha Constitución, un exemplar
d’A Biblia e mais un crucifixo.
1221
En Galiza destacan a procesión do Cristo de la Victoria en Vigo e mais o Voto de la Virgen
del Rosario na Coruña.
1222
En moitas destas procesións interprétase o himno nacional español.
1223
V. o artigo IV do acordo do 3 de xaneiro de 1979 sobre asuntos xurídicos asinado entre o
Estado español e a Santa Sé, así como o acordo do 3 de xaneiro de 1979 sobre asistencia
relixiosa ás forzas armadas e servizo militar de cregos e relixiosos asinado entre o Estado
español e a Santa Sé. O dereito de presentación de bispos aínda aparece recollido no artigo III
deste último acordo concordatario, así como no artigo I.3 do acordo do 28 de xullo de 1976. V.
tamén Álvarez Espinosa, 2003, 202-203, Casanova Ruiz, 2008, e González Barón, 2001, 70.
Como precisa Junquera (2008), nestes momentos hai 69 sacerdotes católicos que traballan
como capeláns no Servizo de Asistencia Relixiosa das forzas armadas. O arcebispo castrense
ten categoría de xeneral de división. Neste sentido, Castellano Cardiallaget (2001, 82-83) utiliza
o termo militarcatolicismo:
Diferentes advocaciones de la Virgen María reciben fajines y gozan de rango militar, son
declaradas patronas de armas y cuerpos del ejército, figuran en el escalafón y la tropa tiene para su espiritual
consuelo hasta su propio y genuino clero. Los militares, a cambio, tienen para ellos solos una expresa
Pascua Militar. El militarcatolicismo es la expresión castrense del nacionalcatolicismo; llega hasta hoy en día
y a su calor se selecciona y valora, con discreción y recato, el mérito de los miembros de las Fuerzas
Armadas.
Un problema recentemente debatido nos medios de comunicación é o da participación dos
capeláns nos comités asistenciais de ética dos hospitais públicos. É lícito, desde un punto de
vista laico, que un representante da corporación católica sexa membro, como tal, dun órgano
encargado de emitir recomendacións para a resolución das dúbidas éticas xurdidas na práctica
médica? Se respondemos afirmativamente, estamos a recoñecerlle aos cregos, como tales, a
condición de expertos en cuestións éticas? E se respondemos negativamente, estamos a
atentar contra o pluralismo moral negándolle a palabra a un representante da confesión
relixiosa maioritaria entre os pacientes?
1224
No artigo III do acordo do 3 de xaneiro de 1979 sobre asuntos xurídicos asinado entre o
Estado español e a Santa Sé prevese: “O Estado recoñece como días festivos todos os
domingos. De común acordo determinarase que outras festividades relixiosas son recoñecidas
como días festivos”. Os acordos de cooperación de 1992 entre o Estado español e as
confesións evanxélica, xudía e musulmá tamén recollen previsións sobre os días festivos, pero
cunha redacción moito máis laxa (sobre todo no ámbito laboral, onde se esixe un acordo entre
as partes).
No Decreto 152/2007, do 19 de xullo, polo que se determina o calendario laboral para o ano
2008 na Comunidade Autónoma de Galiza (DOG do 6 de agosto), prevense varias festas
896