O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

Para Martín Patino (1984, 175-176), a Constitución adopta unha fórmula
de neutralidade confesional e de garantía da “liberdade ideolóxica, relixiosa e
de culto dos individuos e das comunidades” (art. 16.1). Ao tempo que o Estado
non asume como propia ningunha confesión (neutralidade confesional),
tampouco adopta neste ámbito unha postura simplemente pasiva, xa que a
Constitución lle manda estabelecer relacións de cooperación coas distintas
confesións (art. 16.3). 1102 Abondando na análise xurídica, e sempre desde un
punto de vista católico, Corral Salvador (1980, 102-117, e 2007, 87-88 e 94)
atopa no artigo 16 da Constitución unha diferenza entre o contido e mais os
principios informadores. Do contido forman parte (a) a garantía da liberdade
relixiosa (parágrafos 1º e 2º) e (b) a fixación do sistema político-relixioso do
Estado (parágrafo 3º). Dos principios informadores forman parte (a) a liberdade
relixiosa individual, é dicir, o dereito ao silencio sobre a propia relixión; (b) a
liberdade relixiosa institucional, é dicir, a liberdade relixiosa das comunidades,
que implica diversas facultades (o recoñecemento da personalidade xurídica
para os efectos civís, a autonomía estatutaria da confesión, a autonomía
administrativa da confesión e o libre e público exercicio do culto); (c) a
aconfesionalidade do Estado, entendida como a posición do Estado que ten un
sistema xurídico-político no que non hai unha relixión especialmente
recoñecida; 1103 e (c) a cooperación coa igrexa católica e coas demais
confesións. Finalmente, Contreras Mazarío (1992, 24-45) e Contreras Mazarío
e Celador Angón (2005, 14-19) identifican catro principios informadores do
modelo constitucional español en materia relixiosa: o de liberdade relixiosa ou
de conciencia (artigos 16.1 e 9.2), o de igualdade e non discriminación en
materia de conviccións (artigos 14 e 9.2), o de laicidade (neutralidade e
separación: artigo 16.3) e o de cooperación coas confesións relixiosas (artigos
16.3 e 9.2). Resultaría así un modelo constitucional de Estado neutral laico.
Alén das análises xurídicas que acabamos de esbozar moi
sucintamente, o que aquí nos interesa máis observar é que o que fai o artigo
16.3 é constitucionalizar a reinvención da tradición nacionalcatólica á que
aludimos no capítulo 19. De feito, Recio Adrados, Uña e Díaz-Salazar Martín
(1990, 285-286) cren que, “según el episcopado, el núcleo de la identidad de
617