O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

De maneira que cando morreu Franco, en novembro de 1975, os
alicerces do réxime xa estaban moi debilitados: (a) a igrexa católica xa lle
retirara o seu valioso apoio ao réxime; (b) as faccións internas estaban
profundamente divididas; (c) unha parte importante da burguesía industrial
consideraba que a ditadura era un impedimento politico para a integración de
España no Mercado Común Europeo e, polo tanto, era absolutamente
prescindíbel; (d) unha parte importante da clase media apoiaba a democracia;
(e) os valores do réxime xa non coincidían cos dunha sociedade amplamente
secularizada; e (f) as institucións non tiñan nin autoridade nin credibilidade.
A primeira fase da transición: a decisión de restaurar a democracia
O marco do proceso transicional caracterizouse por un equilibrio desigual e
inestábel entre os elementos democráticos e os antidemocráticos, porque a
oposición democrática –dividida, desorganizada e carente de recursos
económicos e de apoios sociais sólidos– tamén estaba debilitada. O réxime
seguía así en condicións de exercer unha importante actividade represiva e
ideolóxica.
Foi neste contexto no que houbo que abordar a delicada cuestión da
restauración monárquica. Como ía poder o rei asegurar a continuidade dun
réxime en plena crise cando carecía de lexitimidade carismática, histórica ou
democrática, dos poderes do seu antecesor e de apoio entre as elites? Na
busca da lexitimidade popular, imprescindíbel para acadar unha
institucionalización sólida da monarquía, descartouse completamente o
plebiscito sobre o réxime monárquico proposto por algúns partidos da
esquerda. A opción elixida polos sectores reformistas do propio réxime –e
explicitamente apoiada pola igrexa católica– foi a transformación democrática.
Era evidente que Arias Navarro –malia a crecente mobilización da clase
obreira e mais a aparición da Coordinación Democrática, produto da fusión da
Junta Democrática e da Plataforma de Convergencia Democrática– non ía
transformar o réxime herdado nunha democracia pluralista. De maneira que
houbo que esperar até xullo de 1976 para que, xa baixo a presidencia de
219