O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

extensión da terceira vaga debeuse á influencia exercida por estes actores
externos. Á marxe da Santa Sé e da Unión Soviética (cuxo interese para o caso
español é menor), podemos centrarnos nos outros dous actores externos. (a) A
Comunidade Europea, a mediados dos anos setenta do século XX, tiña como
obxectivo primordial a expansión cara ao sur do continente, o cal reforzou os
procesos de democratización en marcha en Grecia, Portugal e España. A
integración na Comunidade Europea percibíase como indispensábel no terreo
económico, pero só era posíbel mediante o cumprimento do requisito da
democratización. Ao tempo, afirmábase que a pertenza á Comunidade Europea
ía reforzar o compromiso coa democracia e proporcionar un freo externo contra
a regresión ao autoritarismo. En definitiva, a Comunidade Europea promoveu
activamente a democratización, e a perspectiva de pertencer a esta
organización foi un incentivo para que os países se democratizasen. (b) Os
Estados Unidos de América son comparábeis coa igrexa católica, porque, sen
eles, as democratizacións da terceira vaga serían menos numerosas e máis
tardías. Para promover a democracia no mundo, o Goberno estadounidense
empregou medios políticos (propaganda, apoio a partidos democráticos),
económicos (presións e sancións), diplomáticos (incluída a presión sobre a
Unión Soviética) e militares. 258
Huntington observa de pasada que a solución do problema militar estivo
moi ligada a factores externos. En efecto, dado que os lexisladores
norteamericanos desconfiaban da intervención militar na política, a
modernización do equipamento demandada polos militares –que dependía en
boa medida dos fondos norteamericanos– só podía ser satisfeita polos
gobernos democráticos se os militares amosaban un comportamento axeitado
e causaban así unha boa impresión en Washington.
O efecto bola de neve e outros factores
O quinto cambio que, segundo Huntington, explica esta terceira vaga de
democratización é o efecto bola de neve, ou efecto demostración, das
primeiras transicións, que pode ser descrito como o efecto provocado polo
175