12.04.2013 Views

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

[...] el nacionalcatolicismo tuvo un impulso apostólico y revolucionario y una voluntad de<br />

transformar la totali<strong>da</strong>d de la socie<strong>da</strong>d española para convertirla en exclusiva y radicalmente católica. Sólo si<br />

tenemos en cuenta esta reali<strong>da</strong>d podremos comprender la espontanei<strong>da</strong>d del nacionalcatolicismo.<br />

197 A fórmula utiliza<strong>da</strong> por Linz (1978b, 22) neste caso constitúe un elemento central do<br />

repertorio canónico: “regímenes autoritarios que surgen tras un período de participación<br />

democrática competitiva inductor de un conflicto irresoluble en la socie<strong>da</strong>d”. Como veremos no<br />

capítulo 6 a propósito do modelo segundo intento, os autores que ocupan as posicións de<br />

dominación no campo politolóxico están basicamente de acordo con que a Guerra Civil<br />

Española foi a consecuencia inevitábel dun conflito sen saí<strong>da</strong> causado pola II República.<br />

198 Linz (1978a, 226) pon como exemplo a despolitización de moitas organizacións voluntarias<br />

do partido único franquista, como a organización xuvenil oficial.<br />

199 Linz, 1978a, 229-230.<br />

200 Como recor<strong>da</strong>n Linz, Stepan e Gunther (1995, 84) para o caso dos procesos de<br />

consoli<strong>da</strong>ción.<br />

201 Así, Payne (2000, 263-280) e Tusell Gómez (1984b, 442) admiten expresamente a súa<br />

recepción do modelo canónico.<br />

Nos textos doutros autores, como por exemplo en Paxton (2005), a recepción está implícita. Na<br />

súa procura dunha definición do fascismo, Paxton, significativamente, céntrase sobre todo nos<br />

casos alemán e italiano e apenas lle presta atención ao español. Un dos catro trazos<br />

fun<strong>da</strong>mentais que Linz identifica nos réximes autoritarios tamén aparece en Paxton (2005, 175-<br />

177 e 253-254), cando observa como Franco, que buscaba sobre todo a orde e a tranquili<strong>da</strong>de,<br />

era parti<strong>da</strong>rio <strong>da</strong> desmobilización e <strong>da</strong> pasivi<strong>da</strong>de, o que se compadece mal co dinamismo<br />

fascista. De todos os xeitos, o autor é consciente do difícil que pode resultar a diferenciación<br />

entre o fascismo e o autoritarismo, sobre todo nun caso como o <strong>da</strong> sanguinaria ditadura<br />

franquista.<br />

202 Navarro (2001, 73) considera que estas características son irrelevantes “para definir como<br />

fascista o no el régimen” de Franco.<br />

203 Navarro (2001, 73) matiza:<br />

No es del todo cierto [...] definir el nazismo alemán o el fascismo italiano como un régimen político<br />

en el que el partido fascista, convertido en <strong>Estado</strong>, dirigiera aquella socie<strong>da</strong>d. En reali<strong>da</strong>d, hubo incluso más<br />

diversi<strong>da</strong>d en las cúpulas de poder en aquellos países que la que hubo en España, donde el partido fascista<br />

(Falange), más tarde convertido en movimiento fascista –Movimiento Nacional– [...], junto con el Ejército y la<br />

Iglesia, constituyeron un bloque de poder que, a pesar de sus tensiones, estuvo menos dividido que el bloque<br />

de poder nazi alemán o fascista italiano [...].<br />

204 Navarro (2001, 73) considera que “el hecho de que tal partido fuera o no fun<strong>da</strong>do por el<br />

dictador es irrelevante para la definición de aquel [réxime ditatorial español] como fascista.<br />

Hitler, por cierto, tampoco fue el fun<strong>da</strong>dor del partido nazi”.<br />

205 V. tamén Navarro, 2001, 73, que coincide neste punto.<br />

206 Tratamos esta cuestión con máis detalle no capítulo 13.<br />

207 Sobre o sociólogo catalán Juan Francisco Marsal, v. López Galán, 2003: “El punto de<br />

parti<strong>da</strong> de la formación intelectual de Juan Marsal fue el estructural funcionalismo y el punto de<br />

llega<strong>da</strong> se encontraba en una sociología crítica a caballo entre Marx, Freud, Mills y Weber. [...]<br />

Marsal, en 1970, había dejado de creer en el funcionalismo estructural y en el empirismo de<br />

origen norteamericano”.<br />

208 V. tamén Martínez Alier, 1978, que recolle case literalmente unha parte importante destas<br />

ideas.<br />

209 Tamén Elorza (2004), a propósito <strong>da</strong> “barbarie organiza<strong>da</strong> dentro de la ‘operación quirúrgica’<br />

dirigi<strong>da</strong> por Franco”, comenta con ironía: “¡Curioso régimen ‘autoritario’ con decenas de miles<br />

de ejecutados en su haber!”.<br />

210 Como veremos no capítulo 13, tampouco Giner, Sevilla-Guzmán e Pérez Yruela simpatizan<br />

co nome que recibe o réxime ditatorial español, que prefiren cualificar de despótico.<br />

211 Navarro, 2001, 70.<br />

212 Navarro, 2001, 71-72, 74 e 77.<br />

213 Para un achegamento á laici<strong>da</strong>de desde a filosofía política son imprescindíbeis as obras de<br />

Peña-Ruiz (v. esp. Peña-Ruiz, 1998 e 1999). Algúns autores diferencian entre laicismo e<br />

laici<strong>da</strong>de. V., v.g., Martín Patino, 1998, 2004a e 2004b, Peces-Barba Martínez, 2007, e Tejerina<br />

Arias, 2006a, 233-238. O laicismo sería unha actitude hostil e antidemocrática verbo do<br />

catolicismo (e <strong>da</strong> relixión en xeral), que, valorado como unha irracionali<strong>da</strong>de, se vería<br />

expulsado <strong>da</strong> esfera pública e recluído nos límites do ámbito privado. Pola contra, a laici<strong>da</strong>de<br />

sería a tradución, no plano xurídico-político, <strong>da</strong> secularización, que se plasma nun réxime de<br />

relacións entre o <strong>Estado</strong> e a igrexa católica caracterizado pola autonomía mutua e a<br />

778

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!