O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

centra en gran medida en el impacto de unas cuantas personas que ocuparon
la nunciatura en el curso de los años”.
Un autor canónico que si se detén na análise da estrutura eclesiástica
española durante o franquismo é Hermet (1980, 33-43), para quen a
organización da igrexa católica en España non presentaba ningún trazo orixinal
verbo do conxunto do mundo católico. Porén, son salientábeis (a) a súa
estrutura particularmente centralizada –a igrexa española era das máis
burocratizadas–, (b) o seu status de igrexa concordataria nun Estado
confesional, (c) os importantes medios materiais e financeiros dos que dispuña
e (d) o papel excepcional das escolas confesionais.
Ao longo do acelerado percorrido polo repertorio canónico que
realizamos nos capítulos anteriores atopámonos xa varias veces coa relixión
católica, coa igrexa católica ou coas elites católicas. Puidemos ver como nos
modelos e nos textos canónicos se lle poñen serias obxeccións á Constitución
da II República polo seu tratamento da cuestión relixiosa, que, ao prexudicar
gravemente a igrexa católica, provocou que esta se achegase ás posturas
autoritarias que deron lugar á rebelión militar de xullo de 1936. Tamén
puidemos ver como o grupo social católico acabou conformando unha das
familias do réxime franquista, e como a igrexa católica foi, de feito, un grupo de
presión constitutivo do pluralismo propio do réxime franquista, do que ademais
foi un apoio básico. Por outra banda, ao abordarmos a cuestión da ideoloxía
nos réximes autoritarios demos co nacionalcatolicismo como espiñento obxecto
de debate. Observamos tamén como, desde algunha posición crítica, se
entende que ao conservadorismo radical da igrexa católica lle correspondeu un
papel esencial na erradicación da laicidade durante a ditadura de Franco. Esta,
dotada dunha ideoloxía totalizante á que a igrexa católica lle forneceu un
elemento nuclear, procurou, de feito, controlar todos os ámbitos da actividade
humana.
Finalmente, constatamos como no repertorio canónico se identifican os
cambios na doutrina e nas actividades da igrexa católica –a raíz do Concilio
Vaticano II e do xurdimento de movementos alternativos na base eclesiástica–
como unha das causas da democratización na terceira vaga. No caso español
é significativo o progresivo distanciamento da igrexa católica do réxime, que
233