O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

Pero o feito de que os apoios do réxime gozasen dun certo pluralismo
político permitiu o desenvolvemento de grupos de oposición, como os
movementos obreiros católicos ou o grupo reformista Tácito. Polo tanto, a crise
do franquismo non foi allea ao pluralismo tolerado no seo da clase dirixente. En
efecto, unha parte crecente e finalmente maioritaria da coalición reaccionaria
constatou que o desenvolvemento capitalista entraba en contradición co
mantemento do sistema político franquista (cos seus elementos fascistas e
corporativistas), e optou pola vía “reformista” para construír un novo sistema
similar ao das democracias occidentais.
A fórmula política do franquismo (I): a dimensión ideolóxica
O paradoiro descoñecido da ideoloxía despótica
Giner e Sevilla-Guzmán (1975, 89 e 95-97) acoden a Mosca para definir a
fórmula política como “las «bases legales y morales o el principio sobre el cual
descansa el poder de la clase política»”. Na fórmula política hai que distinguir
dúas dimensións: a ideolóxica e a material:
Los «modos de pensamiento» de la fórmula política de estos regímenes [despótico-
absolutistas] se componen, en general, de ideologías que tienden a realizar la función
subyacente de justificar y sacralizar la desigualdad económica y «racionalizar» las
desigualdades sociales existentes.
El aparato institucional que instrumentaliza la fórmula política excluye [os] sectores
oprimidos y explotados de la sociedad [fundamentalmente, obreiros e campesiños], y
tiene como función global la obtención por distintos mecanismos –represivo, de
neutralización ideológica, de falsa participación política, de apoyo ideológico, etc.– [de]
la obediencia pasiva, que viene a ofrecer una falsa legitimidad y a crear conductas
alienantes para la cooptación o aceptación de tales regímenes. (Giner e Sevilla-
Guzmán, 1975, 89.)
Nos capítulos 4 e 7 criticamos tanto os modelos canónicos, que
esvaecen e menosprezan a ideoloxía como elemento estruturador das
393