O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O achado da ideoloxía non supuxo unha relativización da verdade. De feito, a
contribución da socioloxía clásica da ideoloxía á epistemoloxía moderna foi pór de
manifesto que a análise sociolóxica das ideas e crenzas era necesariamente unha
operación preliminar no esforzo de chegar á verdade das cousas. [...] había unha
consciencia da carga que supuña a ideoloxía na mesma medida en que a procura da
verdade constituía unha meta digna. Alcanzable ou non, a verdade existe, e a falsidade
tamén.
Polo tanto, para Giner (1997 2 , 189-197), a ideoloxía é unha “concepción
del mundo social expresa y coactivamente sostenida por una colectividad, la
cual explica su existencia a través de la misma, al tiempo que incluye un plan
general de acción encaminado hacia el control del ámbito social”. A ideoloxía e
a relixión deben manterse separadas –aínda que “hay ideologías que contienen
también elementos religiosos”–, porque, “en contraste con la religión, la
ideología puede poseer nociones y valores que no reúnen los caracteres
estrictos de las creencias, pues son elementos racionales, imágenes
relativamente objetivas de la realidad material”. Ademais, cada grupo posúe
unha ideoloxía de seu: “políticamente hablando, hay ideologías de derechas y
de izquierdas, autoritarias, liberales y anarquizantes, proletarias, burguesas, de
clase media, nacionalistas, y tantas otras”. Mediante as ideoloxías, as
colectividades explican a súa existencia e xustifican as súas aspiracións de
poder, ou racionalizan situacións de poder reais ou desexadas. “Por lo tanto,
toda ideología es, o pretende ser, una fuente de legitimidad.” Evidentemente,
como a ideoloxía é, “en parte, fruto de las alienaciones de nuestro mundo”,
aparecen ideoloxías que “a menudo entrañan visiones antagónicas o
alternativas de la vida social y pueden ser estudiadas como expresiones del
conflicto social”. Giner recibe así criticamente o concepto marxista de ideoloxía,
que intenta asumir cunha condición: que se recoñeza que non todo o contido
da ideoloxía é parte da alienación humana. En efecto, e como puidemos ver
supra da man de Puente Ojea, o marxismo concibe a ideoloxía como unha
parte da superestrutura que perpetúa e reforza a estrutura (relacións de
produción) e mais a base social (forzas produtivas). A ideoloxía non é máis que
un “pensamiento tergiversado por los intereses creados de las clases
explotadoras” que se manifesta como “una ilusión colectiva, una mixtificación
que los hombres hacen de sí mismos y que reciben a través de la enseñanza y
210