O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

tradicionalismo relixioso españois. Ademais, en Francia ou na República
Federal de Alemaña, as relacións entre o Estado, a sociedade e mais a igrexa
católica tiñan unhas características completamente descoñecidas para os
teólogos mozos españois. As organizacións católicas de base, tales como a
Juventud Obrera Cristiana (JOC), as Hermandades Obreras de Acción Católica
(HOAC) ou os grupos vinculados aos nacionalismos periféricos, integráronse
axiña en dinámicas políticas de confrontación co réxime franquista. Este
respondeu con medidas represivas, fronte ás que a xerarquía eclesiástica
reaccionou inicialmente dun xeito moi tímido, por temor a un conflito de amplas
dimensións, e acabou por levar a cabo, como veremos contra o final deste
capítulo, unha actividade de aberta represión interna.
As etapas do proceso posconciliar
Martín Patino (1984, 155-175) propón dividir o proceso posconciliar en tres
etapas: (a) A primeira etapa, entre 1965 e 1971, abrangue o período
comprendido entre a clausura do Concilio Vaticano II e o momento
inmediatamente anterior á celebración da asemblea conxunta de bispos e
sacerdotes. Este período caracterizouse pola conflitividade que se viviu dentro
do mundo católico. Mesmo en contra do que semellaba ser a posición oficial de
Paulo VI, a primeira reacción colectiva dos perplexos bispos españois –a
inmensa maior parte dos cales foran elixidos na posguerra española– foi
conservadora e defensiva. Os bispos teimaron no mantemento da unidade
relixiosa dentro dun réxime franquista que valoraban positivamente.
(b) A segunda etapa, entre 1971 e 1977, rematou coas eleccións ás
Cortes de 1977 e estivo marcada pola apertura, o enfrontamento entre a igrexa
católica e as institucións franquistas e mais a lexitimación da democracia.
Casimiro Morcillo, o arcebispo de Madrid que fora elixido presidente da
Conferencia Episcopal en 1969, morreu en 1971 e foi substituído, de acordo
coa decisión de Paulo VI, por Enrique y Tarancón. 1010 Desde o mes de maio de
1971, o arcebispo de Toledo e primado de España, próximo á liña do papa e do
nuncio Luigi Dadaglio, foi presidente en funcións da Conferencia Episcopal.
575