O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

780
Tampouco resulta aplicábel o repertorio marxista, segundo Wiarda (1989, 37 e 300-301). De
todos os xeitos, este tipo de modelos particulares deben ser recibidos coa preceptiva
prudencia. En Alemaña, v.g., tamén é habitual recorrer ao concepto de Sonderweg para
describir as especificidades da súa andaina nacional contemporánea.
781
Sobre a etioloxía desta orde, v. Wiarda, 1989, 38-39 e 302.
782
V., máis extensamente, Wiarda, 1989, 29-30.
783
Wiarda, 1989, 40:
In pursuing paths other than those of Protestant or secular thought, the great Spanisch thinkers of
the sixteenth century such as Suárez laid the foundations for a modern theory of the Christian state and
corporative society. In contrast to the separation of politics from morality, which dates from Machiavelli and
which we usually take to be the beginning of modern political analysis, the Iberic-Latin ideal remained the
organic integration of the ethical and sociopolitical spheres. Suárez was able to fuse the older Thomistic
conception and the system of juridical estates derived from Spanish feudal and customary law with the newer
concept of absolute, state-building, royal authority.
784
Wiarda (1989, 25) sinala que Portugal, España, varios países iberoamericanos (como Brasil
ou Arxentina), Austria, Polonia e Francia implementaron os modelos corporativistas. En
realidade, todos os países iberoamericanos, así como Bélxica, Holanda, Italia, Noruega, Suecia
e os EUA puxeron en práctica arranxos corporativistas, que a Alemaña nacionalsocialista
arrombou a prol do totalitarismo a partir de 1936.
785
Sobre os diferentes conflitos sociais que acompañaron a crise da ditadura, v. Ysàs i
Solanes, 2006: conflitividade obreira e universitaria, disidencia política dos intelectuais, dos
artistas, das bases e da xerarquía católicas, oposición dos partidos políticos democráticas,
terrorismo e disensións dentro da clase política franquista.
786
Aquí abandonamos o modelo de Wiarda (1989, 41-51, 311-312 e 315), que pretende
prolongar a vixencia do sistema histórico –xerárquico, elitista, corporativo e autoritario– até os
nosos días. En coherencia co que vimos no capítulo 9 sobre a posibilidade de que nun campo
político pluralista poida haber estruturas corporativas, pensamos que no sistema político
español actual conviven os arranxos pluralistas e mais os corporatistas, como sucede, polo
demais, en sistemas políticos que nunca pertencenron á tradición ibérico-latina estudada por
Wiarda. Isto non significa que algúns dos trazos propios da tradición autoritaria non se resistan
tenazmente a desaparecer da cultura política española.
787
En efecto, o artigo 33 da lei fundamental dispón:
1. Recoñécese o dereito á propiedade privada e á herdanza.
2. A función social destes dereitos delimitará o seu contido, de acordo coas leis.
Ademais, o artigo 128 estabelece:
1. Toda a riqueza do país nas súas distintas formas e calquera que sexa a súa titularidade está subordinada
ao interese xeral.
788
Neste punto coincidimos con Linz e Stepan (1996, 108), aínda que o propio Linz, como
puidemos ver no capítulo 5, amosa certas vacilacións (cfr. Linz, 1990, 29). Story e Pollack
(1991, 126) entenden que “the Socialist government of 1982-6 possessed alone the domestic
legitimacy and international prestige to implement the main unfinished business from the
transition, and thus embark on the consolidation of the new democracy”.
Leftwich (2000 2 , 525-532) entende que unha consolidación debe cumprir cinco condicións: (a) a
lexitimidade xeográfica (a aceptación da definición xeográfica do Estado, ou o seu
cuestionamento por canles constitucionais), a lexitimidade constitucional (a aceptación da lei
fundamental) e a lexitimidade política (a aceptación do procedemento polo que se elixe o
executivo); (b) o consenso verbo das regras do xogo político (verbo do proceso democrático);
(c) a autolimitación dos partidos vencedores (a aceptación dos límites do poder por parte dos
gañadores); (d) un certo grao de benestar económico (hai poucas democracias en sociedades
pobres); e (e) a ausencia de profundas diferenzas nacionais, étnicas, culturais ou relixiosas.
Neste sentido, cremos que é significativo que, ante as eleccións lexislativas xerais de outubro
de 1982, a Conferencia Episcopal emitise unha nota serena ante a probabilidade dunha vitoria
do PSOE (Calleja Sáenz de Navarrete, 1988, 140-142).
789
Somos conscientes de que esta temporalización non é en absoluto canónica. Con todo, hai
algún autor que se achega ao noso modelo. Así, se Laboa Gallego (1988b, 24, e 1999, 118)
apunta que “el Concilio coincidió con la transición de una dictadura a una democracia”, Barreiro
Rivas (1999b, 47) prefire sinalar o ano 1966: “en 1966 se inició la transición a partir del cambio
general impulsado por el Concilio Vaticano”. Berzosa Martínez (2007, 108), desde unha
perspectiva católica, afirma que a “aplicación de Vaticano II, en nuestro suelo hispano, sería
tensa y, además, coincidente con el inicio de la transición socio-política”; e o antigo presidente
da Conferencia Episcopal e arcebispo emérito de Oviedo, Díaz Merchán (2008, 152), cre que
835