12.04.2013 Views

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

puede <strong>da</strong>rse, y no tar<strong>da</strong>ndo, esta situación: que en un mismo centro, en un mismo curso y grupo de alumnos<br />

y a la misma hora se impartan simultáneamente las siguientes mo<strong>da</strong>li<strong>da</strong>des confesionales de religión:<br />

católica, evangélica, musulmana, judía (budista e hinduista, si algún día se reconocen el budismo y el<br />

hinduismo como religiones de notorio arraigo) y la alternativa no confesional. Ca<strong>da</strong> profesor se reúne con sus<br />

“adeptos”, a quienes confirma en sus creencias (y, en algunos casos, contra las creencias de los compañeros<br />

de clase), en los comportamientos propios de ca<strong>da</strong> religión, sin posibili<strong>da</strong>d de diálogo ni comunicación<br />

interreligioso. El escenario puede ser lo más parecido a un campo de batalla, a una reedición de las viejas<br />

guerras de religión. El tiempo de recreo puede convertirse en el más apropiado para esa guerra en vez de<br />

servir para el ocio y la convivencia pacífica en un clima de tolerancia y respeto. Al final se <strong>da</strong> la razón a<br />

Huntington y se convierte la escuela en el espacio privilegiado para el choque de civilizaciones.<br />

1203 Esta norma recolle, mellorándoa tecnicamente, a re<strong>da</strong>cción <strong>da</strong> disposición adicional<br />

segun<strong>da</strong> <strong>da</strong> anterior LOXSE (Lei orgánica 1/1990, do 3 de outubro, de ordenación xeral do<br />

sistema educativo [BOE do 4 de outubro]). O editorialista do xornal El País (País, 2006)<br />

reparou de inmediato en que a LOE non alude en ningún momento a unha “asignatura<br />

alternativa obligatoria para quienes no quieran cursar la asignatura confesional”.<br />

No cadro de distribución horaria que aparece no anexo III do Decreto 133/2007, do 5 de xullo,<br />

polo que se regulan as ensinanzas <strong>da</strong> educación secun<strong>da</strong>ria obrigatoria na Comuni<strong>da</strong>de<br />

Autónoma de Galiza, a materia de relixión aparece, no primeiro curso, cunha carga lectiva<br />

semanal de 2 horas, equipara<strong>da</strong> coa segun<strong>da</strong> lingua estranxeira, a educación física e a<br />

educación plástica e visual; no segundo e no terceiro curso, a materia de relixión ten a carga<br />

lectiva semanal máis baixa, dunha hora; no cuarto curso, a materia de relixión, sempre cunha<br />

hora semanal, está equipara<strong>da</strong> á educación ético-cívica. Na distribución horaria recolli<strong>da</strong> no<br />

anexo II do Decreto 126/2008, do 19 de xuño, polo que se estabelece a ordenación e o<br />

currículo do bacharelato na Comuni<strong>da</strong>de Autónoma de Galiza (DOG do 23 de xuño), a relixión<br />

aparece, tanto no primeiro como no segundo curso, cunha carga lectiva dunha hora semanal;<br />

nesta etapa, a materia de relixión é, polo tanto, a materia con menos horas de docencia.<br />

1204 Hai uns 15.000 docentes de relixión católica nos centros de ensino públicos; porén, e aín<strong>da</strong><br />

que España alberga a cuarta comuni<strong>da</strong>de musulmá <strong>da</strong> Unión Europea en número de fieis, os<br />

docentes desta relixión non chegan a 50.<br />

1205 A Presas Barrosa (1998, 231), esta norma só lle merece un breve comentario,<br />

desconcertante desde unha perspectiva laica, pero coherente coa reinvención do<br />

nacionalcatolicismo estu<strong>da</strong>do no capítulo 21: “se intenta, de esta manera, encuadrar la<br />

enseñanza dentro de unos cauces que, si no son estrictamente propios del dogma católico, al<br />

menos se ciñen a los principios generales del cristianismo”. Para Souto Paz (1999, 460; v.<br />

tamén, en termos moi parecidos, 1995 3 , 307), esta norma é simplemente<br />

innecesaria, porque está en relación directa con la obliga<strong>da</strong> neutrali<strong>da</strong>d de los centros públicos. El respeto<br />

hacia la doctrina y ética católicas –como respecto a cualquier otra confesión religiosa– es una exigencia<br />

constitucional, que limita incluso la propia libertad de cátedra, y por tanto, no sería necesario que se acor<strong>da</strong>se<br />

entre el Gobierno y la Santa Sede, pues se trata de una obligación constitucional para todos los poderes<br />

públicos, órganos y centros estatales, deriva<strong>da</strong> del principio de pluralismo ideológico y de la neutrali<strong>da</strong>d del<br />

<strong>Estado</strong>.<br />

1206 Peña-Ruiz (1998, 20) observa a este respecto:<br />

Si la laïcité délie la conscience des hommes pour que ceux-ci s’unissent librement, elle ne les voue pas pour<br />

autant à l’anarchie et au relativisme intégral qui installeraient le règne du rapport de forces. Il y a bien des<br />

valeurs laïques, ou si l’on veut des principes, qui procèdent d’une conception exigeante de la dignité de<br />

l’humanité. Liberté de conscience, égalité de droits, bien commun par-delà les différences, confiance de<br />

principe <strong>da</strong>ns l’autonomie, affirmation simultanée de la souveraineté de la conscience individuelle, et du<br />

peuple sur lui-même : c’est tout un idéal qui retentit <strong>da</strong>ns le mot « laicité ».<br />

1207 Para to<strong>da</strong> esta cuestión seguimos especialmente a exposición de Corral Salvador (2007,<br />

238-244) e Santos Díez (1980). V. tamén Sánchez Soler, 2002, 147-158.<br />

1208 Souto Paz (1999, 473) subliña que “la confesión tiene reconoci<strong>da</strong> una función de control de<br />

la ortodoxia que [...] se complementa con la función de vigilancia de esta enseñanza en los<br />

propios centros y la facultad de cesar a los profesores. Esto significa que en la impartición de<br />

esta asignatura está exclui<strong>da</strong> la libertad científica, por tanto, la posibili<strong>da</strong>d de debate y la crítica;<br />

en cambio, está admiti<strong>da</strong> la apología, la captación y el adoctrinamiento”.<br />

1209 V. tamén os canons 228.1, 747, 750 e 804.<br />

1210 Esta disposición foi desenvolvi<strong>da</strong> no Real decreto 696/2007, do 1 de xuño, polo que se<br />

regula a relación laboral dos profesores de relixión (BOE do 9 de xuño), e, para Galiza, na Orde<br />

do 17 de xullo de 2007 pola que se regula a relación laboral do profesorado de relixión e se<br />

ditan as instrucións relativas á provisión de postos (DOG do 24 de xullo).<br />

1211 No mesmo sentido, v. Contreras Mazarío e Celador Angón, 2005, 53. Desde o noso punto<br />

de vista, a caracterización que os autores fan <strong>da</strong>s administracións educativas como brazo<br />

secular do poder relixioso resulta simplificador: en reali<strong>da</strong>de, do que se trata, tanto para o<br />

894

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!