12.04.2013 Views

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

pública relixiosa–, porque, como veremos infra, o horizonte previsto no acordo de 1979 é a<br />

cuarta fase.<br />

Para Puente Ojea (2007b, 416), as notas diplomáticas, que equivalen a un tratado internacional<br />

entre o <strong>Estado</strong> e a Santa Sé, se acor<strong>da</strong>ron “contraviniendo las normas constitucionales para la<br />

negociación de tratados”.<br />

A implementación do convenio implica que a Conferencia Episcopal Española recibirá do<br />

<strong>Estado</strong> un adianto mensual a conta <strong>da</strong> asignación tributaria, que posteriormente, unha vez que<br />

se coñeza o importe <strong>da</strong> asignación, haberá que liqui<strong>da</strong>r nun sentido ou noutro. V. Corral<br />

Salvador, 2007, 308-309.<br />

Jiménez (2007) sitúa a asignación tributaria española no contexto europeo:<br />

En los países de nuestro entorno hay fun<strong>da</strong>mentalmente tres modelos de financiación directa. Uno es la<br />

dotación a cargo de los Presupuestos Generales del <strong>Estado</strong> (por ejemplo, Inglaterra o Noruega). Otro es el<br />

impuesto eclesiástico (por ejemplo, Alemania), donde el <strong>Estado</strong> actúa de recau<strong>da</strong>dor del tributo que las<br />

iglesias pueden imponer a sus fieles. El tercero es la llama<strong>da</strong> «asignación tributaria», en el que los<br />

ciu<strong>da</strong><strong>da</strong>nos pueden decidir, mediante una declaración individual expresa, que un porcentaje de su impuesto<br />

sobre la renta se entregue a la Iglesia de su elección. Es el sistema vigente en Italia, con un porcentaje del<br />

0,8%, y [...] en España con un 0,7%. Que<strong>da</strong> claro que poner la «X» en la casilla correspondiente a la Iglesia<br />

no supone pagar más.<br />

Sobre esta cuestión pódense consultar Mostaza Rodríguez, 1980, 183-194, que tamén se refire<br />

aos países iberoamericanos, Víctor e Antonio Reina, 1983, 358-360, e Roca, 1994, 17-18.<br />

1144 Esta porcentaxe foi fixa<strong>da</strong>, en aplicación do previsto no artigo II.2 do acordo do 3 de<br />

xaneiro de 1979 sobre asuntos económicos, na disposición adicional quinta <strong>da</strong> Lei de<br />

orzamentos xerais do <strong>Estado</strong> para 1988 (Corral Salvador [2007, 304-305] explica como se<br />

calculou a porcentaxe). Algúns autores, como, por exemplo, García Hervás (1994, 172-176, e,<br />

en termos moi parecidos, 1995, 213-216) e Giménez y Martínez de Carvajal (1994, 63-72),<br />

critican que o Goberno de España non negociase a porcentaxe coa corporación católica. Esta<br />

crítica parécenos coherente coa corporatización <strong>da</strong> función relixiosa do <strong>Estado</strong> e coa<br />

conseguinte institucionalización dun segundo circuito de representación funcional que<br />

estu<strong>da</strong>mos no capitulo 10.<br />

1145 O que, por certo, indica que a maioría dos declarantes católicos non están interesados no<br />

sostemento <strong>da</strong> súa igrexa, ou polo menos actúan como free riders cuxa desafección tributaria<br />

fica sen consecuencias. A este respecto, Callahan (2003) fala <strong>da</strong> “tacañería histórica de los<br />

católicos españoles para con su clero”. Porén, e como recor<strong>da</strong> Corral Salvador (2007, 307), “no<br />

todos los contribuyentes españoles pueden ejercer la facultad de afectar el porcentaje de<br />

0,5230 [hoxe: 0,7]: sólo [...] los obligados a hacer la declaración [do IRPF]. Que<strong>da</strong>n fuera más<br />

de un millón de contribuyentes”.<br />

1146 Corral Salvador (2007, 307) entende que esta situación se debeu, en reali<strong>da</strong>de, a unha<br />

política delibera<strong>da</strong> do Goberno de España, mediante “hábiles disposiciones legales”.<br />

1147 Tampouco sería correcto, desde o noso punto de vista, entender que o contribuínte que<br />

manifesta a súa vontade verbo do destino dunha parte <strong>da</strong> cota líqui<strong>da</strong> resultante <strong>da</strong> súa<br />

declaración do IRPF está a “ser obrigado a declarar sobre a súa ideoloxía, a súa relixión ou as<br />

súas crenzas”, como expresamente prohibe o artigo 16.2 <strong>da</strong> Constitución. O contribuínte<br />

simplemente decide cal vai ser o destino dunha parte dos seus tributos.<br />

Sobre o imposto relixioso, v. Arza, 1988, 71-79. O autor, desde unha perspectiva católica,<br />

sostén que un imposto deste tipo non existe en España, á parte de que sería inaplicábel, <strong>da</strong><strong>da</strong><br />

a prohibición do artigo 16.2 <strong>da</strong> Constitución. Nisto coincide con García Hervás (1994, 181),<br />

para quen o imposto relixioso “resultaría inaplicable por inconstitucional” (en termos moi<br />

parecidos, v. García Hervás, 1995, 220). Corral Salvador (2007, 302-303) tamén é tallante<br />

cando afirma que a asignación tributaria “no es [...] una especie de impuesto eclesiástico”, polo<br />

que sería incorrecto comparala co Kirchensteuer alemán. De aí o grave erro de Payne (1984,<br />

279) cando afirma que o acordo de 1979 “es similar al que existe en Alemania occidental” (en<br />

1984 aín<strong>da</strong> existía a República Democrática Alemá, tamén coñeci<strong>da</strong> como Alemaña do Leste).<br />

Coherentemente co modelo español de estatalización <strong>da</strong> función relixiosa, Arza (1988, 85)<br />

argumenta que, se “los que pagan el impuesto para la Iglesia” tivesen que “pagar más<br />

impuestos que los demás contribuyentes”, estaríamos ante “una discriminación manifiesta por<br />

motivos religiosos”. Pola contra, Contreras Mazarío e Celador Angón (2005, 44) opinan que,<br />

mentres o sistema de financiamento pactado en 1979 é inconstitucional, non o sería un imposto<br />

relixioso.<br />

Unha valoración sobre o imposto relixioso pouco frecuente na literatura é a de Goti Ordeñana<br />

(2001, 726). O autor semella expresar implicitamente a desconfianza <strong>da</strong> corporación católica<br />

española cara ao contribuínte (e a conseguinte opinión refractaria ao imposto relixioso):<br />

883

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!