O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

Constitución monárquica de 1978 foi atípica, heterodoxa e sui generis: o que
houbo foron pactos cociñados á marxe da opinión pública, que non só non
conduciron a ningunha ruptura, senón que aseguraron a continuidade de
institucións sen lexitimidade democrática derivadas do golpe militar do 18 de
xullo de 1936. A opinión pública, impaciente por suprimir o réxime vixente, foi
traizoada polos seus propios líderes políticos.
Ao comezo da transición había moi poucos monárquicos e o franquismo
xa non era sostíbel. Así que o rei se atopaba nunha situación de extrema
precariedade política. As escasas posibilidades de conservar a súa coroa
dependían da súa habilidade para transformar rapidamente a fachada do edificio
da ditadura. Entre os militares, na igrexa católica e na gran dereita reinaban a
consternación, a perplexidade e o temor, e percibíase a súa dispoñibilidade
psicolóxica para aceptar unha ruptura constitucional pacífica e unha perspectiva
democrática sen reservas nin espazos acoutados. As carreiras políticas das
persoas ligadas ao franquismo –incluída a do rei– dábanse por rematadas. Unha
represión aberta e xeneralizada era impensábel, e un golpe militar nacería xa
morto, porque era politicamente inviábel. A opción republicana aparecía, para as
forzas progresistas e para a opinión pública (segundo algunha enquisa non
publicada), como a lóxica consecuencia dunha saída democrática. A liquidación
incruenta do franquismo e dos poderes fácticos que o apoiaran frustrouse, porén,
por mor da insolidariedade, o derrotismo, os egoísmos e os personalismos
dalgúns líderes da oposición, fundamentalmente do PSOE 763 .
Impulsado pola súa propia ambición política e presionado
internacionalmente para facer que o cambio fose esencialmente formal, Felipe
González, un mozo anticomunista moi prometedor, que inicialmente cultivaba
unha retórica marxistizante falsa e acorde coa súa escasa solidez intelectual e
ideolóxica, e de quen Franco, ao parecer, tivo noticias que recibiu con certo
agrado, negociou secretamente un pacto de readaptación institucional co
establishment monárquico-católico-franquista, sobre a base de dous puntos
fundamentais: a promesa do non recoñecemento e da non alianza cos
comunistas e a incuestionabilidade absoluta da institución monárquica. Felipe
González traizoou practicamente todos os cadros do PSOE e toda a súa
militancia –aínda que tamén é certo que no partido foran ingresando moitos
460