O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

Neste sentido, pensamos que cando os autores canónicos aseveran que
as transicións son consecuencia das crises dos réximes autoritarios –e, polo
tanto, son protagonizadas polas forzas políticas internas–, 245 ao tempo que
sosteñen que o papel que lles corresponde aos actores e aos factores externos
é indirecto, secundario ou mesmo marxinal, é dicir, basicamente irrelevante, o
que están a facer é considerar que os actores e os factores externos, como
elementos dos procesos transicionais, son un pseudoproblema. O’Donnell e
Schmitter ([1986], 35) sintetizan perfectamente a posición canónica neste
campo cando afirman que non parece ter sentido nin investigar o factor ou o
contexto internacional que pode inducir os gobernantes autoritarios a
experimentar coa liberalización, nin estudar quen é capaz de provocar un
predicíbel derrubamento dos seus gobernos. Porén, e como veremos no
capítulo 18, a futilidade desta investigación parece menor despois dos traballos
de autores como Garcés (1996 e 1999) ou Sartorius e Sabio (2007).
É seguramente Whitehead (1994 e 1996) o autor canónico que máis se
detén nesta cuestión. Partindo de que na literatura transicional os factores
externos teñen un papel secundario, suxire unha pauta típica de influencia
internacional nos procesos e transición política. No que coidamos que é o
núcleo da súa reflexión, o autor observa que as sociedades que pretenden
promover a democracia alén das súas fronteiras son todas sociedades
capitalistas liberais dominantes, relativamente estábeis e ricas, mentres as
sociedades periféricas que aspiran a altos niveis de prosperidade e de
estabilidade teñen que equipararse politicamente coas comunidades do centro
do sistema e converterse en democracias. Porén, esta proposta relativa á
influencia internacional resulta excesivamente xenérica e vaga, polo que
Whitehead descende á realidade da influencia dos actores internacionais nos
procesos de transición desde o autoritarismo para constatar que as forzas e as
verdadeiras intencións das partes enfrontadas son impredicíbeis e incertas.
Así, é probábel que para a maioría destas entidades políticas rivais –moitas
das cales son anteriores ao proceso de transición e non van lograr
sobrevivirlle– a democracia non sexa a primeira opción, polo que o apoio
internacional –aínda que só sexa simbólico, insubstancial, externo– vai ser
esencial para moitos actores que participan no proceso. Neste sentido, a Unión
163