O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

• A igrexa católica é un elemento esencial da dimensión totalizante do réxime
despótico franquista, ao tempo que proporciona os recursos ideolóxicos e
institucionais cos que a ditadura fascistizada vai evolucionando en función
das circunstancias.
• Só se o franquismo se entende como unha ditadura fascistizada –que é
unha das formas que pode adoptar o despotismo de clase– pode
comprenderse un dos seus trazos esenciais: a súa ambivalencia, é dicir, a
súa habilidade para combinar a rixidez fascista coa flexibilidade dos réximes
non fascistas. A capacidade de adaptación resultante desta calidade tamén
explica a longa duración do franquismo.
• O réxime despótico español pasa, en efecto, por varias etapas: na primeira
(1936-1939), o nacionalcatolicismo xa aparece como a referencia ideolóxica
común das diversas tendencias presentes na coalición reaccionaria, aínda
que ao fascismo lle corresponde un protagonismo destacado; este
protagonismo prolóngase durante unha boa parte da segunda etapa (1939-
1947), pero o illamento internacional posterior á Segunda Guerra Mundial
obriga o réxime despótico a destotalitarizarse formalmente e a utilizar, para
acadar unha lexitimación internacional, os recursos da igrexa católica, que
así logra a supervivencia do réxime e a mellora relativa da súa posición de
dominación no seo da coalición reaccionaria; durante a terceira e derradeira
etapa (a partir de 1947), a supresión das sancións da ONU e os
asinamentos do concordato coa Santa Sé e dos acordos bilaterais cos EUA
(entre 1950 e 1953) aseguran a supervivencia do réxime e colocan a igrexa
católica nas posicións centrais do campo político español.
389