O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

A etioloxía da crise. No momento da transición política, as contradicións
entre a sociedade e a superestrutura política franquista afectáronlle
directamente á igrexa católica, que tiña unha traxectoria claramente vinculada á
ditadura desde as súas orixes. Por outra banda, o Concilio Vaticano II supuxo
para o episcopado español a toma de conciencia acerca da necesidade de
adaptarse ás novas circunstancias. Unha parte importante do clero –aínda que
posibelmente minoritario e, en xeral, sen apoio episcopal– integrouse na
actividade de oposición ao réxime franquista. A división interna do clero era moi
importante á altura dos anos setenta do século XX.
Os expoñentes da crise: os coloquios en Galiza. Desde Alemaña
importouse a mediados dos anos sesenta do século XX a experiencia dos
coloquios, que terían lugar até os anos oitenta. Este movemento de renovación
clerical, de gran transcendencia en Galiza, chegou axiña a integrar ao redor de
200 sacerdotes e a posicionarse fronte á ditadura e á cuestión nacional galega,
é dicir, a favor da democracia, dunha política social avanzada, da galeguización
da liturxia, etc. A xerarquía corporativa non asumiu nunca as conclusións dos
coloquios, os gobernadores civís procuraron reprimir a súa celebración e a
maior parte do clero diocesano galego non aceptou as experiencias pastorais
renovadoras que saíron deles.
A crise nos seminarios. En Santiago de Compostela, os seminaristas
chegaron a facer unha folga que paralizou todas as actividades docentes e
causou un gran escándalo. Como consecuencia desta folga –representativa do
que sucedía en todos os seminarios españois–, unha parte do profesorado foi
afastado das tarefas docentes e o número de estudantes caeu
espectacularmente.
Unha nova cultura teolóxica e pastoral. En Galiza, a editorial SEPT,
fundada por un grupo de laicos católicos, e a revista Compostellanum, a única
teolóxica existente no país, puxéronse ao servizo da renovación da igrexa
católica galega. A partir de 1977, o movemento de renovación católica atopou
na revista Encrucillada o seu órgano de difusión.
En definitiva, moitos sacerdotes galegos estaban divorciados da
xerarquía corporativa católica. As peticións de dimisións de bispos facíanse
publicamente e sen ningún tipo de reparos. Porén, os bispos reaccionaron:
418