O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

583 A este respecto, v. Puente Egido, 1965, 86-93.
584 Sobre a figura do legado pontificio, v. tamén Corral Salvador, 2007, 132-134.
585 Colonna-Cesari, 1992, 2 e 231-234.
586 Reese, 2003 6 , 266.
587 O nuncio é sempre un arcebispo (Reese, 2003 6 , 230).
588 Até hai pouco existiu tamén a figura do pronuncio apostólico, que representaba o papa ante
o Estado, pero só exercía de decano do corpo diplomático cando lle correspondía en función
da súa antigüidade. A Santa Sé prefería enviar un pronuncio cando non estaba interesada en
que o legado fose o decano. A figura do pronuncio desapareceu en 1991 (Corral Salvador,
2007, 134).
589 Situado, na estrutura orgánica da igrexa nacional, por riba do conxunto dos bispos
metropolitanos, o cardeal primado –e bispo de Toledo– foi, durante a ditadura franquista e
antes da creación da Conferencia Episcopal, (a) a autoridade suprema efectiva do catolicismo
español e (b) o principal interlocutor eclesiástico do Estado. (Hermet, 1980, 36-37.)
590 O capítulo III da Constitución Dogmática “Lumen gentium” (Concilio Ecuménico Vaticano II,
1964) regula a estrutura xerárquica da igrexa católica e introduce a colexialidade dos bispos.
Este principio –amplamente incumprido– busca a descentralización burocrática a través da
potestade episcopal no goberno das igrexas particulares e da integración dos bispos nun
collegium ao lado do papa. Unha expresión importante da colexialidade foi a creación das
conferencias episcopais. Araújo Iglesias (1996, 71) afirma que “os Bispos de Galicia foron dos
que se opuxeron á introducción dese concepto na doutrina da Constitución da Igrexa [...]. Non
existe excepción, como podemos ver polas súas aportacións”. V. capítulo 20.
591 O que significa, como indica Reese (2993 6 , 33), que a Santa Sé, en realidade, pode vetar os
decretos xerais.
592 Gutiérrez (1987, 250-251) alude ao perigo de que, nestes casos, “los fieles puedan pensar
que los Obispos están divididos respecto a la materia de que se trate”. A realidade é aínda
máis complexa, como nos recordan Bourdieu e Saint Martin (1982, 23), porque os bispos non
compiten só entre eles por impor unha determinada visión do mundo, senón que atopan
competencia tamén nos teólogos, nos intelectuais laicos e nas elites partidarias e sindicais.
593 Hai unha notábel confusión entre os autores verbo do mapa diocesano español. Callahan
(2000, 465), por exemplo, afirma que existen 67 dioceses, mentres Presas Barrosa (1998, 213)
fala de 64 e Sánchez Soler (2002, 205) de 75.
594 Código de dereito canónico, canons 381, 391 e 470.
595 Código de dereito canónico, canons 381 e 291, no tocante ás dioceses.
596 Reguladas nos canons 294 a 297. Polo de agora, a única prelatura persoal que existe é o
Opus Dei. Para un achegamento á prelatura persoal, v. Gutiérrez, 1987, 293-298.
597 V. tamén Boberski, 2006, 190-191.
598 Sobre a potestade lexislativa do bispo, v. Gutiérrez, 1987, 187-208.
599 Para unha aproximación ao episcopado, v. Gutiérrez, 1987, 171-186. Souto Paz (1995 3 ,
283) subliña que o bispo “goza de potestad plena en su diócesis. Al igual que el Romano
Pontífice a nivel universal, la legislación atribuye al obispo la potestad legislativa, judicial y
ejecutiva en su diócesis. Es, como en el caso anterior, un poder absoluto con la evidente
limitación de su subordinación a la potestad suprema del Papa y, por tanto, a la legislación
universal”. Sobre a organización diocesana, v. Souto Paz, 1995 3 , 283-284.
Capítulo 13
600 “Os alzamentos nacionais son como as pedras que se collen do chan – a bicharía sae
arrastrándose de debaixo con esa vulgaridade súa que, por fin, se cobre de grandes palabras.”
(A tradución galega é nosa.)
601 V. Muniesa i Brito, 2005, 16-18: a elite franquista evolucionista “tenía la voluntad de
permanecer, y esa permanencia exigía que la Dictadura, desde 1936, quedase legitimada
como etapa histórica, política, jurídica, policial y criminal... Voluntad de permanencia que halló
respuestas sociales opositoras, pero la respuesta de los partidos políticos [...] proscritos hasta
entonces fue [...] colaboracionista”.
602 Para un percorrido polo debate sobre a natureza do réxime franquista, v. Saz Campos,
2004, 245-254.
603 Saz Campos, 2004, 79-90, 151-155 e 253.
811