O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

ecuperación das posicións de dominación das que se vira desprazada, debía
lexitimar a rebelión militar como unha acción salvífica e recristianizadora contra
a ameaza da secularización. Dado que os membros da igrexa católica foron
brutalmente hostigados na zona republicana, os bispos puideron, por unha
banda, reducir as causas da guerra á loita entre a relixión e os seus inimigos, e,
por outra banda, aparecer como os representantes vitimizados dunha igrexa
perseguida e mais como os defensores da esencia espiritual e dos intereses
nacionais españois. Tras a Segunda Guerra Mundial, a ditadura viuse ante a
necesidade de realizar unha desfascistización estética parcial, polo que
procedeu a implementar unha decidida política de clericalización. Entre 1939 e
1953, a igrexa acumulou unha enorme cantidade de recursos (entre os que
destaca o control que puido exercer sobre o sistema educativo) á vez que
lexitimou o réxime cun sólido alicerce ideolóxico –o corporativismo
nacionalcatólico–, até o punto de que o Estado asumiu o catolicismo como
relixión de seu. De feito, a dimensión totalizante do réxime despótico franquista,
entendido como unha ditadura fascistizada, non pode comprenderse sen a
concorrencia da igrexa católica, que, pola súa banda, e fiel á súa vinculación
coas clases hexemónicas, implementou un ambicioso programa de
desecularización que incluía a lexitimación sistemática do réxime franquista a
través da educación, o adoutrinamento e a propaganda. A igrexa foi a que lle
forneceu ao réxime unha infraestrutura administrativa, educativa e sanitaria.
Entre 1953 e 1965, o Estado español e a Santa Sé culminaron a súa
relación de poder asinando un anacrónico concordato no que Roma avalaba
ideoloxicamente a ditadura franquista e despexaba así o camiño cara á
normalización internacional do réxime. Mentres, a igrexa católica, que lograba
acaparar o control dos campos ideolóxico e educativo –prensa, censura e
ensino– e dispuña así de potentes instrumentos de ideoloxización social,
conseguía que o dereito canónico se convertese en fonte do dereito español,
consolidaba a relixión católica como relixión oficial e afianzaba a súa posición
central no campo político mediante o acceso ás máis importantes institucións
do Estado e a unha gran cantidade de altos cargos políticos. En realidade, o
réxime e mais a igrexa católica uníronse dun modo simbiótico: a igrexa recibía
o apoio estatal e ocupaba posicións centrais nos campos institucional, relixioso,
687