O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

a etapa de consolidación democrática, finalmente, existen dous modelos
canónicos. No minimalista enténdese que a consolidación se produce cando os
actores políticos intentan conseguir o poder a través de procesos
exclusivamente democráticos, mentres que no maximalista se considera que
un sistema de goberno democrático está consolidado cando recibe o apoio
xeral das elites e da cidadanía en detrimento dos grupos antisistema.
9. A terceira vaga de democratización comezou en abril de 1974 en Portugal e
debeuse a un conxunto de factores: a mellora do nivel de vida das clases
medias como consecuencia do crecemento da economía mundial nos anos
sesenta, a posterior crise económica –provocada pola suba dos prezos do cru
a comezos dos anos setenta–, que trouxo consigo problemas de lexitimación
dos sistemas autoritarios, a reorientación reformista e democrática da igrexa
católica tras o Concilio Vaticano II (1962-1965), a promoción da democracia por
parte da Comunidade Europea, dos EUA e do Vaticano, e o efecto bola de
neve inducido polos primeiros e exitosos procesos de democratización.
España, cuxa transición se iniciou coa morte de Franco e rematou coa
celebración dos referendos autonómicos no País Vasco e en Cataluña, encaixa
no modelo segundo intento, na medida en que se pode buscar a orixe da súa
democracia no fracaso da II República –como consecuencia do extremismo
das súas elites– e na conseguinte e inevitábel Guerra Civil, que deu lugar a un
réxime autoritario cuxas transformacións económicas e sociais fixeron posíbel
un novo e definitivo intento democratizador. O réxime autoritario español era un
Estado de dereito relativamente forte, contaba cunha sociedade civil sólida, cun
campo económico institucionalizado e cunha administración pública profesional
e utilizábel nunha democracia. Reunía, polo tanto, a maioría das condicións
para realizar unha transición política, así que puxo en marcha un proceso
constituínte. De feito, unha parte importante da terminoloxía transitolóxica
canónica ten a súa orixe precisamente no modelo español, que exerceu unha
gran influencia no resto dos Estados da terceira vaga, especialmente nos
latinoamericanos e nos da Europa do Leste.
Foi ao redor de 1965 cando comezou a crise do réxime franquista. As
elites dominantes entraron nun proceso de fragmentación mentres a oposición
672