O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

Os programas de investigación de Lakatos e as tradicións de investigación de
Laudan
Lakatos (1978), o segundo dos filósofos da ciencia ao que imos achegarnos
brevemente 106 , insiste en desautorizar con severidade este retrato psicoloxista
que Kuhn fai das revolucións científicas cando se pregunta se é preciso aceptar
a tese de que unha revolución científica só é unha conversión religiosa, un
cambio irracional de conviccións. Lakatos observa que Kuhn non distingue
entre a ciencia e a pseudociencia nin entre o progreso científico e a decadencia
intelectual, cando este problema de demarcación entre a ciencia e a
pseudociencia non é precisamente un pseudoproblema para filósofos de salón,
senón que ten serias implicacións éticas e políticas. Como exemplo destas
implicacións podería servir o feito de que as institucións liberais de Occidente
negan a liberdade de expresión cando algo é considerado pseudocientífico,
como se puido ver no debate sobre a raza e a intelixencia. O autor prefire
daquela falar duns programas de investigación que poden convivir
simultaneamente dentro da ciencia e propón unha nova explicación das
revolucións científicas: se entre dous programas de investigación rivais hai un
que progresa (mentres o outro dexenera), a tendencia dos científicos é a de
aliñarse co programa progresivo. Os programas de investigación progresivos
serían aqueles que poden predicir feitos novos que previamente nin sequera
foran soñados ou que mesmo foran negados por programas previos ou rivais,
mentres que as teorías dos programas regresivos son fabricadas unicamente
para acomodar os feitos xa coñecidos. 107 A propósito do esforzo de Lakatos por
subliñar a importancia histórica da coexistencia, dentro do mesmo dominio, de
varios programas de investigación alternativos, Laudan (1977, 111), o terceiro
filósofo da ciencia que eliximos consultar neste breve percorrido polos modelos
metateóricos do cambio científico 108 , observa que, para Kuhn, os paradigmas
son inconmensurábeis e, polo tanto, non abertos á comparación racional, 109
mentres Lakatos insiste en que podemos comparar obxectivamente o progreso
relativo de tradicións de investigación rivais.
Laudan (1977) adopta o concepto de tradición de investigación, que
define como o conxunto dos supostos xerais relativos ás entidades e aos
77