O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

Neste contexto, Gimbernat Ordeig (1982, 53) observa que a “creación en
esta época, la inmediatamente anterior a la transición, de una cárcel llamada
concordataria, destinada a los sacerdotes no gratos al régimen, es un síntoma
de la soledad social a la que se había encaminado un régimen que había
ideológicamente sacralizado la función social del sacerdote”. 996 Andrés-Gallego
e Pazos (1999b, 200-201) puntualizan que, a comezos dos anos setenta, o
cárcere concordatario de Zamora, creado en 1968, tiña todas as súas prazas
ocupadas, o que constitúe un significativo indicador das actividades
antigobernamentais de moitos sacerdotes. 997 Con todo, e malia os
enfrontamentos, non tivo lugar unha ruptura real entre o Estado e a igrexa
católica. De feito, nas derradeiras Cortes franquistas aínda sentaron tres
mandatarios prelados.
Estes son os principais puntos tratados neste capítulo:
• Entre 1962 e 1965, a igrexa católica, cuxas elites máis lúcidas están
preocupadas polas malas perspectivas políticas derivadas do seu
antimodernismo ideolóxico e da súa rixidez institucional, leva a cabo, no
Concilio Vaticano II, un proveitoso esforzo de normalización política dentro
do mundo occidental.
• Ad intra, a persistencia da infalibilidade papal, do centralismo e do
autoritarismo explican a modestia dos cambios conciliares, pero, ad extra, a
recepción de principios liberal-democráticos (tales como a liberdade
relixiosa ou a separación entre o Estado e a igrexa), a creación de
mecanismos de adaptación ás circunstancias particulares e mais a
implementación dunha desconcentración funcional controlada van ter un
impacto decisivo en réximes políticos como o franquista.
• Os bispos españois, cuxo integrismo nacionalcatólico, que os mantén
afastados dos novos modelos teolóxicos e políticos das igrexas europeas,
os converte en interlocutores mediocres, son marxinados nos debates
conciliares, pero, malia a súa sorpresa e a súa desorientación iniciais, que
os conducen a defender unha posición inmobilista, asimilan moi
568