O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

desde as fundacións das grandes formacións políticas da República Federal de
Alemaña e desde outros centros do exterior.
O proceso real de transición abrangueu o período comprendido entre o
final do Concilio Vaticano II, co que deu comezo o proceso de disolución do
réxime despótico, e o estabelecemento da democracia, que quedou
consolidada coa celebración das eleccións lexislativas xerais do 28 de outubro
de 1982. O proceso pode dividirse en varias etapas: a de liberalización, até as
eleccións ás Cortes do 15 de xuño de 1977; a de democratización, que
comezou co referendo da Lei para a reforma política, o 15 de decembro de
1976; a formal de transición, que foi o período de democratización que chegou
até a entrada en vigor da Constitución, o 29 de decembro de 1978; e a de
consolidación. Durante todo este proceso, os gobernantes non deixaron de
loitar pola dominación do campo político, pero foron modificando as regras para
permitir o acceso de novos axentes ao campo e para definir os recursos
susceptíbeis de seren empregados. Deste xeito, durante a liberalización
ampliáronse os dereitos individuais e colectivos, o que impulsou unhas exitosas
demandas de democratización e conduciu a que na axenda política da nova
etapa de democratización xa figurasen elementos tales como o principio da
soberanía popular, o recoñecemento dos dereitos fundamentais e mais a
separación de poderes. Con todo, durante o proceso formal de transición houbo
unha notábel falta de liberdades, ao que houbo que sumarlle a ausencia dun
goberno provisional neutral e a inexistencia dunhas Cortes elixidas
exclusivamente para redactar a Constitución.
Desde logo, unha análise da transición política española non pode
prescindir da mobilización social (certamente moi contida), da presión que
exerceu a oposición democrática, da difusión de contraideoloxías e dos
crecentes custos da represión política. A moderada oposición democrática
prestoulles aos reformistas e aos aperturistas gobernamentais a colaboración
que necesitaban para realizar un desmantelamento controlado do réxime
despótico desde dentro e substituír a ditadura por unha democracia
homologábel coas do contorno europeo. O feito de que non houbese axente
ningún que non se atopase nunha situación de debilidade relativa explica o
acordo entre as elites (primeiro entre as franquistas e despois entre estas e as
679