O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

(a) un réxime autoritario ten grandes problemas para controlar unha economía
diversificada, complexa e interrelacionada; (b) o desenvolvemento económico
semella estimular a democratización a través dos cambios que promove na
estrutura social e nos valores; e (c) as clases medias urbanas, que medran
grazas ao desenvolvemento económico, fomentan a democratización dun xeito
especialmente activo.
Para o caso español, Huntington ([1991], 74-75) entende que de non
morrer Franco ou de non impulsar Juan Carlos I a creación dunha democracia
parlamentaria, a polarización podería provocar violencia social e as
perspectivas de democracia ensombreceríanse. Pero o certo é que os
requisitos sociais e económicos para a democracia xa se daban en 1975, o
que, unido a un liderado hábil e comprometido, posibilitou unha
democratización relativamente rápida e fácil.
En definitiva, se durante o período de crecemento económico
comprendido entre o final da Segunda Guerra Mundial e a crise do petróleo de
1973-1974 moitos países –nos que se daban as condicións económicas
favorábeis ao desenvolvemento da democracia– puideron desprazarse cara á
zona de transición, é porque a vaga de democratización que comezou en 1974
foi precisamente, e nunha medida considerábel, o produto dese crecemento
económico. O que implica que, de cara ao futuro, a maioría das sociedades
pobres, mentres sexan pobres, seguirán a ser non democráticas. 255
Os cambios na igrexa católica e nas políticas dos actores externos
O terceiro cambio determinante das democratizacións son os sorprendentes
cambios na doutrina e nas actividades da igrexa católica, que se puxeron de
manifesto no Concilio Vaticano II, e mais a transformación das igrexas
nacionais, que pasaron de defender o statu quo a oporse ao autoritarismo 256 e
a avogar polas reformas sociais, económicas e políticas. De feito, a terceira
vaga de democratización foi maioritariamente unha vaga católica, xa que tres
de cada catro países que se democratizaron entre 1974 e 1989 eran
católicos. 257 En efecto, se historicamente a igrexa católica apareceu asociada
173