O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

perfiladas e sólidas era a biolóxica. A idade de consagración episcopal non
adoitaba ser anterior aos 40 nin posterior aos 60 anos, e situábase, en máis do
75% dos casos, entre os 40 e os 54 anos. A media estaba nos case 49 anos,
por riba doutras elites españolas. Polo tanto, a política de nomeamentos
semellaba esixirlle ao futuro bispo unha madureza vital e intelectual plena. A
idade media de defunción estaba nos algo máis de 73 anos, un pouco por riba
da media española. Con todo, non se podía falar dunha posición privilexiada
verbo do resto da cidadanía. En canto aos bispos auxiliares, a súa idade media
de preconización era obviamente inferior á dos bispos, e situábase nos case 47
anos, sen que ningunha excedese os 60.
A orixe do episcopado. Semella evidente o predominio dos homes
orixinarios das zonas mediterráneas: cataláns, valencianos, murcianos e
baleares sumaban o 35% do total. Historicamente se produciu un
desprazamento da orixe da xerarquía católica desde as zonas interiores e
atlánticas cara ás mediterráneas, 684 o cal coincide cunha tendencia cara a unha
maior flexibilidade ideolóxica (v.g. en relación co Concilio Vaticano II). Ademais,
non faltaban os prelados relativamente cultos e de orixe burguesa, o cal tamén
contrasta cos antecedentes históricos. Pola contra, non variou a tendencia cara
á procedencia rural; de feito, sería moi significativo poder verificar a hipótese de
que a eclesiástica fose precisamente a elite corporativa de maior pegada
campesiña de todas as de España.
A mobilidade diocesana. Nisto tamén, a corporación católica móvese por
criterios de eficiencia e gobernabilidade: a mobilidade foi moi baixa, os bispos
rexeron poucas dioceses (o que máis, Enrique y Tarancón 685 : catro sés, tres
delas arcebispais).
As orixes sociais. O viveiro por excelencia eran as clases medias rurais
e urbanas: fillos de mestres, médicos, xuristas, labregos, comerciantes e
industriais, funcionarios, empregados, etc. En Galiza –que constituía un caso
específico–, o foco máis activo de futuros bispos era a clase media de
propietarios agrarios.
A formación. Practicamente todos os bispos españois realizaban os seus
estudos teolóxicos en Roma ou en Comillas. Os estudos civís tiñan lugar
maioritariamente (case a metade) en Madrid. Máis do 50% dos bispos eran
415