O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

por unha banda, a concepción da nacionalidade española como
intrinsecamente católica e, por outra banda, unha recepción do liberalismo
(pasada por un filtro cristián) que se limita á súa dimensión económica e
rexeita a política. Polo tanto, e na medida en que procura cohonestar o
catolicismo co desenvolvemento capitalista (evitando os correspondentes
perigos de revolución e de secularización), o nacionalcatolicismo non é unha
ideoloxía antimoderna (pero si antidemocrática), malia as súas orixes
tradicionalistas, precapitalistas e preburguesas.
• Alén da relixión católica e da integridade de España, as principais
manifestacións programáticas do nacionalcatolicismo son o centralismo
castelán, a hispanidade e o papel da nación española como última defensa
da civilización occidental, a negación da loita de clases e a súa plasmación
no corporativismo e na democracia orgánica, o elitismo, a xerarquía e a
orde. O nacionalcatolicismo enriquécese coas achegas dos diversos
sectores integrantes da coalición reaccionaria –que comparten o propósito
de lexitimar e manter a súa posición dominante no campo político–, o que
lle outorga unidade e cohesión, así como unha gran capacidade de
adaptación ás diversas circunstancias internas e exteriores.
• A igrexa católica –vinculada ás clases hexemónicas– é o alicerce ideolóxico
e institucional máis sólido do réxime despótico franquista. Mentres o Estado
asume a relixión católica como propia, a igrexa proponse –nun ambicioso
programa de desecularización– lexitimar sistematicamente o réxime
franquista a través da educación, o adoutrinamento e a propaganda, e
achega o seu persoal –como clase de servizo– para ocupar posicións chave
no aparato administrativo e nos postos de control cultural. Para estes
efectos, a educación concíbese como un mecanismo de reprodución do
sistema de dominación sobre a que a igrexa católica exerce un estreito
control e cuxo fomento, demandado polo sistema capitalista como requisito
do crecemento, persegue a creación de elites técnicas e de cadros medios.
• Entre 1965 e o final da transición política, os bispos españois conforman
unha colectividade conservadora e estruturalmente resistente aos procesos
de adaptación aos cambios. Reciben unha formación intelectual e
profesional deficiente pero fiel á ortodoxia nacionalcatólica; até 1976 son
420