O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

Estes son os principais puntos tratados neste capítulo:
• Nun contexto europeo no que proliferan os experimentos políticos
autoritarios, a II República Española intenta implementar un programa
democratizador que inclúe unha política relixiosa de radical separación
entre o Estado e a igrexa católica e de laicismo marcadamente anticlerical.
Esta política, que parte dun diagnóstico correcto do carácter
antidemocrático da igrexa pero ignora groseiramente a importancia do
catolicismo nos campos social, cultural e educativo, logra unir os sectores
antirrepublicanos –católicos reaccionarios– e crear diverxencias entre os
republicanos.
• Na Guerra Civil Española, a igrexa católica, como elemento fundacional e
fundamental do bando nacionalista, pretende acceder ás posicións de
dominación nos campos social e político, e para iso, amparándose no
argumento da lexítima defensa, non dubida en bendicir a rebelión militar
contra unha República que considera unha ameaza polo seu carácter
secular. Os bispos, que poden alegar a brutal persecución á que son
sometidos os membros da súa igrexa na zona republicana, aparecen como
os representantes vitimizados dunha igrexa perseguida. Como tales,
defenden a esencia espiritual e os intereses nacionais españois, e reducen
as causas do conflito bélico á loita entre a relixión e os seus inimigos.
• A lexitimación eclesiástica esténdese ao réxime ditatorial do xeneral Franco.
A partir de 1945 imponse claramente a necesidade dunha desfascistización
estética parcial, e o réxime implementa unha decidida política de
clericalización: mentres o Estado, cuxa relixión oficial é a católica, participa
na selección das elites eclesiásticas, a igrexa recibe o apoio do Estado e
participa no control dos campos institucional, relixioso, educativo e
mediático. O Estado e a igrexa católica conforman unha unidade simbiótica.
• A elite política franquista é cerrada: a mobilidade é moi reducida e os modos
de cooptación moi ríxidos. En xeral, os intercambios de recursos dentro da
elite (altos cargos públicos e parapúblicos, adxudicación de obras públicas,
outorgamento de concesións, etc.) lévanse a cabo de acordo co patrón
449