O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

metade do século XX apareceron tamén en Irlanda fortes tendencias corporatistas que cifran
nos arranxos tripartitos a supervivencia económica da nación. A doutrina social católica conta
cunhas canles de transmisión privilexiadas, xa que a igrexa católica segue a ocupar posicións
centrais en campos tales como o da educación ou o da sanidade. Graf (2004, 29) tamén
constata que os estreitos lazos tradicionais entre o Estado irlandés e a igrexa católica producen
un efecto de cerramento e de monopolización do campo relixioso, amplamente aceptado pola
poboación.
Para o caso español, Varela Suanzes-Carpegna (2006, 42) subliña que o Estado franquista
“tuvo un marcado carácter social [...] en buena medida deudor del corporativismo falangista y
de la doctrina social de la Iglesia Católica”.
511 Sevillano Calero (2005, 54) conclúe que “el corporativismo católico posibilitaba la apertura
controlada de «espacios» de acción en la sociedad”.
512 Alemann, 1996, 3-5.
513 Alemann e Heinze (1981, 45) insisten en que as grandes igrexas son corporacións, mentres
Giner e Pérez Yruela (1988a, 34) tamén aluden a elas como “organizaciones para la defensa
de intereses religiosos”. Verbo dos grupos de interese, Alemann (1996, 21) propón unha
tipoloxía ao redor de cinco campos de acción social, dentro de cada un dos cales se daría unha
morea de diferentes grupos de interese: economía e traballo; vida social e saúde; lecer e
descanso; cultura, formación e ciencia; e relixión, ideoloxía e compromiso social (dentro deste
último campo estarían as igrexas e as demais comunidades relixiosas).
514 Este tipo equivale á corporatist concertation de Lehmbruch (1984a, 62-63), na que as
“organizations manage their conflicts and co-ordinate their action with that of government
expressly in regard to the systemic (gesamtwirtschaftliche) requirements of the national
economy”.
515 Lehmbruch (1984a, 62) define o sectoral corporatism como a “corporatist representation of
interests [...] that is limited to specific sectors of the economy”.
516 Williamson (1989, 218) subliña que “at the meso level [...] the structures may not take a
tripartite form and may not have a predominant class base”.
517 Téñase en conta que as corporacións, que dispoñen dos mellores expertos e da mellor
información, son a miúdo tecnicamente superiores ao sistema político-administrativo, o que
pode crear unha relación de dependencia das institucións estatais verbo das corporacións.
Giner e Pérez Yruela (1988a, 51) tamén reparan neste feito cando observan que, en moitos
casos, o poder executivo incorpora representantes das corporacións afectadas na elaboración
dos seus proxectos de lei, mentres o poder lexislativo carece a miúdo dos recursos técnicos
especializados que lle permitan elaborar e discutir determinadas medidas lexislativas.
518 Obsérvese que o concepto de mesocorporatismo pode ser criticado por dúas razóns: (a) as
corporacións só asumirían funcións de execución de políticas públicas amplamente
predeterminadas polo Estado; e (b) o mesocorporatismo non sería outra cousa que un nome
novo para o vello fenómeno das estruturas clientelares. Dentro dunha estrutura clientelar
tiveron lugar as relacións entre o Estado e a igrexa católica durante o réxime despótico
franquista, como veremos no capítulo 15.
Giner e Pérez Yruela (1988a, 38-45), pola súa banda, tamén propoñen unha tipoloxía
corporatista: (a) O corporatismo aberto: Un corporatismo mínimo, que aínda mantén algunhas
características do pluralismo democrático e no que se dá unha coordinación espontánea e
unha institucionalización débil nas pautas de interacción entre as corporacións: “Las relaciones,
pactos, acuerdos o conflictos entre corporaciones se tejen y deshilan en función de los
problemas coyunturales que surgen entre ellas y de la necesidad que tienen las organizaciones
de evitar la resistencia u obtener la colaboración de las que pueden oponerse a sus
decisiones”. (b) O corporatismo autorregulado: Unha forma de corporatismo máis coordinado –
no que se desenvolven, dun xeito voluntario e equilibrado, pautas de interacción entre as
organizacións da sociedade e as do Estado–, que pode aparecer cando “la gobernabilidad, la
sobrecarga de demandas sobre el Estado y los conflictos sociales amenazan la estabilidad
política, la confianza en los gobiernos o el mantenimiento razonablemente eficaz del sistema
social”. (c) O corporatismo cerrado: As relacións entre os grupos de intereses e mais o Estado
xa adquire un carácter ríxido e xuridicamente organizado: “el corporatismo se convierte en una
estructura cerrada, similar a la que ha existido históricamente en los regímenes corporativistas”.
Estariamos, en realidade, ante o modelo teorizado por Schmitter (e que, como vimos, critican
os nosos autores), un tipo ideal de difícil implantación nas democracias liberais consolidadas,
xa que, de feito, suporía unha mudanza da natureza destes réximes.
804