O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

elacións no campo social, como o concepto marxista de ideoloxía como unha
simple conciencia falsa que lexitima a dominación política. Inclinámonos por
unha definición da ideoloxía como un sistema de ideas e de conceptos cuxa
función consiste na organización das crenzas colectivas, no reforzo da orde
social e na realización dos obxectivos do grupo. Giner non é alleo á nosa
propia concepción da ideoloxía. No capítulo 7 tivemos ocasión de ver como
este autor se rebela contra a marxinación da ideoloxía como obxecto de
estudo, dado que calquera análise dos fenómenos sociais que pretenda ser
rigorosa precisa incorporar o coñecemento das ideas e das crenzas. Ao tempo,
cando afirma que a alienación humana non é a única fonte da ideoloxía, Giner
afástase do modelo marxista, no que a ideoloxía é unha ilusión colectiva
inventada en beneficio dos intereses de clase dominantes, que forma parte da
superestrutura, se transmite mediante o ensino e a tradición e pretende
consolidar as relacións de produción e das forzas produtivas. Para Giner, o
modelo marxista resulta demasiado tendencioso e reducionista, porque exclúe
da ideoloxía calquera contido que non sexa un construto de mistificacións e de
mentiras. En efecto, un achegamento máis neutro, obxectivo e eficaz revela
que todos os grupos teñen unha ideoloxía que opera como unha fonte de
lexitimidade, porque todos posúen unha determinada concepción do mundo
coa que explicaren a súa existencia e a súa posición de dominación ou de
subordinación no campo social, e coa que reuniren argumentos a prol da súa
procura do poder.
Resulta así un tanto paradoxal que o aspecto máis confuso do estudo de
Giner e Sevilla-Guzmán (1975) sexa precisamente o relativo á ideoloxía do
franquismo como réxime despótico. Os autores esfuman os límites entre os
planos –que eles mesmos propoñen, de acordo con Mosca 633 – da fórmula
política e da ideoloxía, cando aluden dun xeito insatisfactorio ao
nacionalcatolicismo como ideoloxía do franquismo. Así, manteñen que a
“«religión católica como crisol de la nacionalidad española», «el espíritu
cristiano del sacrificio» y «España como reserva espiritual de occidente» y el
sentido maniqueo de «cruzada» de la guerra civil son elementos ideológicos
tomados del catolicismo hispánico para dar cuerpo a su fórmula política
específica”. 634
394