O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

y más concretamente la yugoslava y la soviética) es la única en la que movimientos
nacionalistas ponían en cuestión el Estado en su forma unitaria y como Estado-nación,
con más o menos intensidad y radicalismo.
Se para Linz e Stepan (1996, 87), a transición española é, en moitos
sentidos, o caso paradigmático para o estudo da transición democrática
pactada e da consolidación democrática rápida, non é de estrañar que unha
parte importante da terminoloxía transitolóxica se basee sobre o caso
español. 266 Pero en que consistiu a vía española neste contexto da terceira
vaga de democratización?
O modelo segundo intento
Segundo Huntington, España compartiu con outros Estados (como Portugal,
Grecia, Corea, Checoslovaquia e Polonia) o modelo segundo intento, que hoxe
podemos considerar como un elemento esencial do modelo canónico e que
inclúe a seguinte secuencia: (a) Un país substitúe o seu sistema autoritario por
un democrático. (b) O sistema democrático acaba fallando. As causas deste
fenómeno poden estar na ausencia de bases sociais para a democracia; na
implementación de políticas extremas por parte dos líderes do sistema
democrático, que producen unha reacción drástica; ou nalgunha catástrofe –
unha depresión económica, unha guerra– que mina o réxime. (c) Daquela
accede ao poder un goberno autoritario durante un período de tempo máis ou
menos extenso. (d) Finalmente, prodúcese un segundo intento de introducir a
democracia. Nesta ocasión, o resultado é mellor, en parte porque os líderes
democráticos aprenderon da fracasada experiencia anterior, e en parte –como
sucedeu no caso español en contraste co soviético– cando o sistema de
partido único é extremadamente débil (no suposto de que se poida falar con
propiedade de sistema de partido único). Dous son os efectos básicos desta
debilidade do sistema, exemplificados no caso español: en primeiro lugar, a
dificultade para a concentración do poder, dada a competencia existente entre
o partido único e mais os moitos grupos e institucións tradicionais e
burocráticos (o exército, a igrexa católica, os monárquicos, os carlistas, a
179