O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

importantes sectores sociais na defensa do rei, a relixión e a lei foral. 355 De
feito, e segundo Hermet (1980, 87-88), España é un dos raros casos nos que o
pensamento tradicionalista –é dicir, a reacción antirrevolucionaria típica da
primeira metade do século XIX– marcou “de façon décisive le destin politique
national”; isto debeuse á traxectoria contrarreformista comezada no século XVI,
así como ao sentimento popular antirrevolucionario provocado pola invasión
francesa de 1808. Porén, a Restauración supuxo un momento positivo:
El sistema político establecido en 1875 y reflejado en la Constitución de 1876
proporcionó casi cincuenta años de relativa estabilidad política, un amplio margen de
libertad política, la aparición de un movimiento obrero organizado y cada vez más
tolerado y reconocido, un esfuerzo serio de poner a las fuerzas armadas en su sitio,
esfuerzos de recortar las más extremas ambiciones clericales, y un balance positivo de
legislación en todos los campos que sigue siendo en gran medida válido. (Linz, 1988,
76.)
Desde o comezo do século XX até a proclamación da II República
produciuse o intento de limitar a influencia eclesiástica na vida pública:
The growing strength of the religious orders, their importance in teaching, the slow but
visible revitalization of the Church early in the century, the saliency of the anticlerical
conflict in France and Portugal, and the increased self-consciousness of the secular
intelligentsia, all led to the Liberals –under the leadership of Canalejas– to introduce
legislation limiting the influence of the clergy guaranteeing more rights to the
nonbelievers, strengthening secular education. (Linz, 1967 2 , 241.)
O apoio católico á ditadura de Primo de Rivera estivo na orixe da
República e da súa hostilidade anticlerical. Nos anos trinta, o
nacionalcatolicismo –é dicir, a interpretación nacionalista reaccionaria do
catolicismo, cuxa orixe se atopa na resposta dun sector da intelixencia
española á crise política e cultural do país enfrontado á modernidade– tivo o
seu correlato institucional nunha igrexa católica identificada cun partido católico
–non homologábel cos partidos socialcristiáns centroeuropeos e permeábel ao
fascismo– que buscou o seu apoio electoral nos sectores tradicionalistas máis
conservadores. 356
235