O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

detrás deste feito cremos intuír o interese gobernamental por aparentar no
estranxeiro unha actitude liberal), como se o Goberno pretendese adiantarse a
desmentir unha degradación das relacións coa igrexa católica que
efectivamente non tardaría en producirse. A publicación propagandística pon
de manifesto unha notábel –e agora sabemos que fundamentada–
preocupación do Goberno nun momento que a perspectiva histórica nos
permite cualificar e decisivo para o futuro da ditadura. Especialmente
interesante é o discurso de quen sería o primeiro presidente da Conferencia
Episcopal, o cardeal Quiroga Palacios, con ocasión da ofrenda ao apóstolo
Santiago do 25 de xullo de 1962 (O.I.D., 1962, 123-133). Este discurso amosa
o tradicionalismo do prelado, que, ironicamente, alude ao Concilio Vaticano II, a
punto de inaugurarse, como “a magnificent expression of the eternal youth of
the Church from which so much may be hoped for”. Naquel momento, nin o
prelado galego nin o delegado do ditador, que estaba a escoitalo, semellaban
presentir o que se lles aveciñaba. Foi unha mágoa que non puidesen coñecer
un pouco antes a pista que lles daría Santiago Carrillo en Church and State in
Spain.
Desde logo, a nomenclatura franquista recibira con xustificado espanto a
designación de Xoán XXIII –que non disimulara nunca a súa antipatía pola
ditadura– e despois foi moi consciente, malia a súa exasperada incapacidade
para previr os cambios internos que se estaban a producir na igrexa católica, 965
das graves implicacións do concilio para a súa propia supervivencia, como
ilustran dous episodios reveladores. (a) González-Carvajal Santabárbara (1984,
304) ofrécenos o relato do primeiro, que tivo lugar en Roma:
cuando se estaba redactando en una de las Comisiones la Constitución Pastoral
Gaudium et Spes, el Gobierno español envió a Roma un memorándum sugiriendo unas
enmiendas en lo tocante a sindicalismo y partidos políticos. Un obispo español tuvo que
pedir la palabra para «dolerse de esa inexplicable intromisión de un Gobierno, su propio
Gobierno, en la vida interior del Concilio». 966
Cuando el 7 de diciembre de 1965 se promulgó la Gaudium et Spes todo el
sistema sociopolítico quedaba en entredicho [...].
Efectivamente, así foi, se se ten en conta que o documento conciliar 967
recoñece os dereitos humanos, a democracia, o sufraxio, a diversidade de
555