O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

A nós, como a Dijk (1998, 140 e 228), non nos parece enteiramente
satisfactoria esta concepción –tan frecuente como reducionista– da ideoloxía
como conciencia falsa. 320 Todos os grupos producen as súas ideoloxías, con
independencia do seu poder. 321 Mesmo os diversos grupos ou “familias”
dominantes do franquismo tiñan entre eles diferenzas ideolóxicas, que se
debían aos seus respectivos intereses. Porén, todos estes grupos compartían
unha serie de intereses derivados da súa común posición de poder. Verbo dos
grupos dominados, os dominantes coinciden nunha ideoloxía común integrada
polos diferentes fragmentos ideolóxicos particulares compartidos. É dicir, malia
a existencia de intereses en conflito, algúns fragmentos ideolóxicos poden ser
compartidos nunha ideoloxía común, que sería propiamente unha ideoloxía
dominante. Se o que comparten os grupos dominantes é precisamente a súa
dominación, tamén compartirán os fragmentos de ideoloxía correspondentes
que sustentan e axudan a lexitimar esa dominación. Esta ideoloxía dominante
sería a ideoloxía do franquismo, que Botti 322 e mais varios discípulos do propio
Linz 323 identifican como o nacionalcatolicismo. Mesmo un autor canónico como
Hermet (1980, 102-105) evita situarse ao lado de Linz neste flanco teórico tan
vulnerábel, e afirma sen máis que, a partir de 1942, a ideoloxía oficial do
franquismo é o tradicionalismo reaccionario nacionalcatólico; unha orientación
máis totalitaria sería dificilmente presentábel no caso dunha vitoria aliada na
Segunda Guerra Mundial.
Giner: un exemplo de modelo alternativo
Un exemplo do modelo alternativo ao que antes aludíamos con Eagleton
podería ser o de Giner (2001, 277-280 e 287), que define a ideoloxía como
“unha estructura subxacente de dominación, intereses, crenzas e estratexias,
contidas nun sistema de valores e crenzas e na súa expresión lingüística”, e
recoñece o feito de que, na actualidade, e rompendo cunha sólida tradición
epistemolóxica occidental, “hai unha perda de interese substancial no estudio
da ideoloxía”:
209