O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

dereitos que se consideran mutuamente incompatíbeis. Os grupos poden
querer recorrer a eses intereses contra outros grupos sociais, ao tempo que
utilizan esas demandas para reuniren os seus membros coa fin de asegurarse
de que as actitudes dos individuos e mais as prácticas sociais baseadas sobre
elas coordinen e faciliten a realización dos obxectivos ideolóxicos. 313
Sobre a ideoloxía existen, literalmente, miles de libros e de artigos, pero
a súa definición segue a ser evasiva e confusa. De feito, a ideoloxía ten unha
ampla gama de acepcións históricas. Porén, e aínda que os estudos sobre a
ideoloxía comezan tradicionalmente cun comentario sobre a imprecisión da
noción e a consecuente confusión teórica da súa análise, o concepto xeral de
ideoloxía non é moito máis vago que os demais grandes termos da ciencia
social e das humanidades –a sociedade, o grupo, a acción, o poder, etc.–. 314
Entre nós, González Beramendi (1999, 107-147) ofrece un exemplo de
achegamento a este fenómeno cando propón que as ideoloxías políticas sexan
entendidas como parte dos ideosistemas políticos. Un ideosistema sería un
sistema cuxos elementos constitutivos son ideas ou conceptos. Os
ideosistemas poderían ser clasificados da seguinte maneira:
• Culturas
• Mentalidades
• Relixións (en sociedades non
secularizadas)
• Filosofías
Ideosistemas
Totalizantes Sectoriais
205
• Ciencias
• Relixións (en
sociedades
secularizadas)
Políticos
• Teorías políticas
• Ideoloxías políticas
• Identidades
políticas
• Culturas políticas
Os ideosistemas totalizantes son os que teñen ou pretenden ter un
ámbito de representacón completo, é dicir, os que ofrecen unha cosmovisión
total. Os ideosistemas sectoriais, pola contra, só representan unha parte da
realidade-mundo. 315 Chegado a este punto, tamén González Beramendi –como
antes Dijk e Eagleton– alude á polisemia do concepto de ideoloxía: “La palabra
ideología suele emplearse indiscriminadamente para designar cualquier clase
de ideosistema politico”. 316 A obra de Mannheim é a que marca “el punto en
que empieza a desarrollarse un concepto analítico de ideología (es decir, un
concepto que sea instrumento del análisis) y comienza el abandono del viejo
concepto ideológico de ideología (es decir, un concepto que, en cuanto parte