O Estado oculto - Repositorio Institucional da USC - Universidade ...

acionalismo secular europeo e unha España tradicional atrincheirada nun
catolicismo contrarreformista belixerante.
Aínda que expresando menos ambición que Linz 688 , tamén os autores
non canónicos repasan a historia da relación entre relixión e modernidade en
España. No caso de Giner e os seus coautores, a análise ten un carácter máis
sociolóxico que propiamente politolóxico, pero interésanos na medida en que
constatan que, na historia da España contemporánea, as relacións entre a
modernidade e a relixión deben entenderse esencialmente en termos políticos.
O feito de que España quedase á marxe da mainstream modernizadora
europea e relegada a unha posición semiperiférica no campo político
internacional está estreitamente relacionado co protagonismo da igrexa católica
na economía, na política ou na cultura. A ideoloxía intolerante do réxime
despótico franquista tivo o efecto de excluír unha parte da sociedade e adiou a
invención dunha relixión civil até a consolidación da monarquía a partir de
1978. 689
A II República Española
Nunha das súas crónicas xornalísticas, Josep Pla vaticinaba o 16 de outubro
de 1931 que “la gran batalla de la Constitución se librará alrededor de los
artículos referentes al denominado problema religioso”. 690 A II República
Española proclamárase seis meses antes cun programa revolucionario
burgués: “Propósito de la República fue efectuar el cambio de una sociedad
encorsetada en estructuras mentales tradicionales, a las que en modo alguno
había sido ajena la Iglesia, y afrontar una tardía revolución burguesa, uno de
cuyos objetivos era el de acabar con el poder eclesial” (Frías García, 2000,
XXXII). Con todo, daquela a igrexa católica adoptara unha posición posibilista e
prudente: “Tanto el Vaticano como el nuncio papal Federico Tedeschini
recibieron el advenimiento de la República casi con ecuanimidad, ya que
Tedeschini había establecido contacto con los republicanos antes de que
llegasen al poder” (Burleigh, 2006, 164). 691 De feito, a maior parte dos bispos
aceptaron tacitamente a República, que a Santa Sé, que podía alegrarse de
426