Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

çürümesi lâzımdır. Toprak nemli veyâ gevşek olursa, tabut ile gömmek iyi olur.
Cenâze ile çiçek ve çelenk götürmek ve bunları mezâr üstüne koymak ve mâtem
alâmetleri taşımak, yakaya rozet, resm gibi şeyler takmak, kâfirlerin âdetidir.
Müslimânların bunları yapması harâmdır ve meyyit için zararlıdır. (Künûz-üd-dekâık)da
yazılı ibni Mâcenin bildirdiği hadîs-i şerîfde, (Cenâzeyi yüksek sesle ve ateş,
ışık ve başka şeyler taşıyarak götürmeyiniz!) buyuruldu. Türbe, oda içindeki kabr
üzerine ipekli veyâ başka bez serip üzerine gül serpmek, böylece türbenin güzel
kokmasını sağlamak iyi olur. Bunun câiz olduğu, Ahmed Sa’îd-i Serhendînin
“rahmetullahi teâlâ aleyh” fârisî (Tahkîk-ul-hakk-ıl-mübîn) kitâbında yazılıdır.
Kabr kazıp, kabrin içine defn etmek farz-ı kifâyedir. [Defn için lâzım olan
müslimân bulunmazsa, bunu haber alan her müslimânın defnde bulunması farz olur.
Hizmet eden bulunmayıp, ücret vererek mezârcılara defn etdirmek lâzım olursa,
haberi olup hizmet etmiyen bütün müslimânlar günâha girer. Fâsık olurlar. Ölüyü
defn etmek, cenâze nemâzı kılmak gibi, ibâdetdir. Bu ibâdeti de ücretsiz yapmak
farzdır. Alınan ücret harâm olur. Ücretsiz yapan bulunmadığı zemân, bu farzın
yapılması ve müslimânların ölülerinin açıkda kalmaması için, fakîrlerin bu farzı
ücret ile yapması câiz olur. Bunun alacağı ücret halâl olur ise de, ücretsiz hizmetden
kaçanlar günâhdan, fıskdan kurtulamazlar. Meyyiti toprağa gömmek farz
olduğu için, bu farza ehemmiyyet vermiyerek hizmetden kaçanın ve ilmi, fenni ileri
sürerek, ölüleri gömmek gericilikdir. Buda, Berehmen, komünist kâfirleri gibi,
ölüleri yakmak dahâ iyidir diyenin îmânı gider. Mürted olur.]
Toprağı kazmayıp, yer yüzüne, binâ içine, mermerler içine koymak câiz değildir.
Gemide ölen, karaya götürülemezse, gömmek farz olmaz. Zarûret olmadıkca,
bir kabre, iki kişi gömülmez. Bir ölü çürüyüp, kemikleri toprak olmadan, bu
mezâra başkası gömülemez. Başka mezâr kazılamazsa, kemikler toplanıp, mezâr
içinde, toprakla örtülerek, başkası, toprağın öte yanına gömülebilir. Meyyit çürüyüp,
toprak olunca, bu mezâra başkası defn olunabilir. Toprak vakf olmayıp birinin
mülkü ise, mâliki tarafından kabr üzerine tarla ve ev yapılabilir. Fetvâ da böyledir.
(Hadîka)da, el âfetlerinde diyor ki, (Meyyit çürüyüp toprak oldukdan sonra,
buraya başkasını gömmek veyâ toprak üzerine tarla, binâ yapmak câiz olur. Mezârlar,
sel, nehr suları altında kalırsa, çıkarıp başka yere gömmek câiz değildir).
Eski kâfir mezârlarında, kâfirlerin alâmetleri kalmayınca, buraya mü’minler gömülebilir
ve câmi’ yapılabilir. Nitekim, Medîne-i münevverede (Mescid-i nebî)nin
yeri önce kâfirlerin kabristânı idi. Kazılıp, kemikler başka yere götürülüp,
buraya mescid yapıldı.
(Câmi’-ul-fetâvâ)da diyor ki, (Kabrin derinliği, insanın göğsüne kadar olmalıdır.
Adam boyunca olması dahâ iyidir.) Kabr, su girmemesi, koku çıkmaması ve
hayvanların açmaması için, derin olmalıdır. Uzunluğu meyyitin boyu kadar, genişliği,
boyunun yarısı olmalıdır. Kabrin uzunluğuna istikâmeti, kıble ciheti ile dik açı
yapacak şeklde olmalıdır. Lahd yapmak sünnetdir. Lahd, kabr kazıldıkdan sonra,
kabrin taban sathından kıble cihetine ve kabr boyunca, içine meyyit sığacak kadar
genişlik ve yükseklikde kazılan yerdir. Meyyit, lahd içine, sağ yanı üzere konur.
Şak yapılmaz. Ya’nî kabr kazıldıkdan sonra ortasına çukur açıp, meyyit buraya
konmaz. Toprak çürük, nemli ise, erkeği lahdin veyâ doğruca kabrin içine tabut
ile koymak câiz olur. Toprak kuru ve sağlam ise, erkeği tabut ile gömmek mekrûh
olur. Meyyitin altına keçe, hasır gibi şeyler sermek de mekrûhdur. Tabut ile
gömünce tabut içine biraz toprak konur. Kadınları, her zemân tabut ile gömmek
efdaldir.
Gemide ölen kimse, karaya gidinceye kadar kokacak ise, yıkanır, kefenlenir, nemâzı
kılınır. Kâfir memleketi yakın ise, ağır birşey bağlıyarak denize bırakılır. İslâm
sâhili yakın ise, ağır şey bağlanmaz.
Öldüğü odayı kazıp, buraya gömmek câiz değildir. Mekteb, tekke yanına da göm-
– 1004 –