Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

kişi ile yüzbin rûma gâlib geldi ve (Seyf-ullah) ismi ile şereflendi. Yemâme cenginde
ve Îrân, Rûm gazâlarında hep zafer kazandı. Hicretin yirmibirinde [21] Humsda
vefât etdi. 1078, 1090, 1091, 1129, 1152, 1187, 1195.
362 — HÂLİD KARSIALAN: Hâlid pâşa, Kars fâtihidir. Meclis kürsîsinde konuşma
yaparken, vurularak şehîd edildi.
363 — HÂLİD-İ BAĞDÂDÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Sôfiyye-i aliyyenin büyüklerindendir.
İslâm bilgilerinin mütehassıslarındandır. Hayâtı, (Mecd-i tâlid) ve
(Şems-üş-şümûs)da ve hesâb, hendese ve heyet ilmlerinde ve (Rub-ı-dâire) üzerinde
mâhir olduğu (El-Hadâik-ul-verdiyye)de yazılıdır. Yüzlerce büyük âlim yetişdirdi.
Bağdâdın şimâlinde Zûr şehrinde 1192 de tevellüd ve Şâmda 1242 [m. 1826] de
vefât etdi. Cenâze nemâzını allâme İbni Âbidîn kıldırdı. Ehl-i sünnet düşmanları, bu
büyük âlime kürd asllı diyor. Bu sözleri, temâmen yanlış ve iftirâdır. Üçüncü halîfe
Osmân “radıyallahü anh” soyundan olduğu vesîkalarla sâbitdir. 1224 [m. 1809] de
Bağdâddan hareket ederek, bir senede Dehlîye geldi. Abdüllah-ı Dehlevîden dokuz
ay feyz aldı, 1226 da Bağdâda avdet etdi. (İkdül-cevherî) kitâbında irâde-i cüz’iyyeyi
uzun yazmakdadır. (İ’tikâdnâme) kitâbı, fârisî olarak, hadîs-i Cibrîlin şerhidir. Arabî
tercemesi, (El-îmân vel-islâm) ismi ile 1981 de İstanbulda basılmışdır. Türkçe tercemesi
ve arabî (Câliyet-ül-ekdâr) düâ kitâbı Hakîkat Kitâbevi tarafından basdırılmışdır.
Fârisî dîvânı çok kıymetlidir. 188, 460, 506, 579, 639, 701, 909, 922, 969,
1061, 1075, 1089, 1112, 1121, 1132, 1143, 1158, 1169, 1174, 1181, 1187, 1198.
364 — HALÎL (ŞEYH) “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Mâlikî fıkh âlimlerindendir.
Babası İshakdır. 767 de vefât etdi. (Muhtasar)ı meşhûrdur. 458, 632, 1016.
365 — HALÎL BİN OSMÂN: Kârî’lerdendir. 811 [m. 1408] de vefât etdi. 418.
366 — HALÎMÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Hüseyn bin Hasen bin Muhammed
bin Halîm Cürcânî, Şâfi’î fıkh ve hadîs âlimidir. 338 de tevellüd ve 403 [m. 1012]
de vefât etdi. (Minhâc-üd-dîn) kitâbı meşhûrdur. 242, 465.
367 — HALLÂC-I MENSÛR “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Sôfiyye-i aliyyedendir.
Tarîkat serhoşluğunda gördüklerini, islâmiyyete uymıyan kelimelerle söylediğinden
306 [m. 919] da Bağdâdda şehîd edildi. Alî Râmitenî hazretleri buyurdu ki,
(Hüseyn Mensûr zemânında, hâce Abdülhâlık-ı Goncdüvânînin oğullarından biri
bulunsaydı, Mensûr i’dâm edilmezdi.) Hâcenin ma’nevî oğullarından biri bulunsaydı,
Hüseyn Mensûru terbiye ederek, o makâmdan geçirirdi. 94, 497, 765, 943.
368 — HALVÂNÎ: Dörtyüzonbeşinci [415] sırada, Hulvânî ismine bakınız!
369 — HÂMÂN: Fir’avnın vezîri idi. Îmâna gelmesine mâni’ oldu. Âsiyenin şehîd
edilmesine sebeb oldu. Mûsâ aleyhisselâmın da öldürülmesini istedi.
370 — HAMDAN KURMUT: Karmat da denir. Gözleri kırmızı demekdir.
İsmâ’îlî mezhebinde iken, mürîdleri çoğalınca (Kurmutî) tarîkatını kurdu. Kûfe şehrinde
tüccâr idi. (Dâr-ül-hicre) adında bir tekke yapdı. 277 [m. 890] senesinde öldü.
(Karamıta) devletini kurdu. Müslimânlara çok zulm yapdılar. 488.
371 — HAMDİ AKSEKİ: Diyânet işleri reîsi idi. Mezhebsiz Reşîd Rızânın (Muhâverât)
kitâbını türkçeye terceme ederek (Mezheblerin telfîkı) ismini vermişdir.
1162.
372 — HAMEVÎ AHMED ve HAMEVÎ SA’DEDDÎN: [83] numarada, Ahmed-i
Hamevî ve [784] de Sa’düddîn Hamevî ismlerine bakınız!
373 — HAMÎDULLAH: 1326 [m. 1908] senesinde Hindistânın güneyinde Haydarâbâtda
tevellüd etdi. [m. 1971] de İstanbulda kendisi ile konuşuldu. İslâm
âlimlerine, Selef-i sâlihîne güvenmediğini, Haydarâbâtdaki hocasının sözlerine uymıyan
bilgilere inanmadığını söyledi. Orada Osmâniye üniversitesinde okudu. Devletler
hukûku üzerinde doktora yapdı. [m. 1947] de Hindistân hükûmeti kendisini
vatandaşlıkdan çıkardı. Pârisde CNRS ilmî araşdırma a’zâsı idi. İsmâ’îlî mezhe-
– 1105 – Se’âdet-i Ebediyye 3-F:70