Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

ler. Yâhud, âhıretde müttekîlerin derecesinden düşmemek için sakınırlar. Bunun
içindir ki, Hasen bin Alî “radıyallahü anhümâ” çocuk iken zekât malından ağzına
bir hurma koymuşdu. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Pis pis, onu at!)
buyurmuşdu. Halîfe Ömer bin Abdül’azîzin yanına ganîmet eşyâsından misk getirdiler.
Burnunu tıkadı. Bunun fâidesi kokusudur. Bu ise, müslimânların hakkıdır
dedi. Büyüklerden biri, bir gece, bir hastanın başında bekliyordu. Hasta ölünce
kandili söndürdü. Kandilin yağı, şimdi vârislerin hakkı oldu dedi. Halîfe Ömer
“radıyallahü anh” ganîmet malından bir parça miski evine bırakmışdı. Birgün
eve gelince, âilesinin baş örtüsünden misk kokusu duydu ve sordu. Miski yerine
koyuyordum, elim kokdu. Elimi baş örtüme sürdüm deyince, Ömer “radıyallahü
anh” baş örtüsünü alıp iyice yıkadı, kokusu kalmayınca geri verdi. Bunun zararı
yok idi. Lâkin Ömer “radıyallahü anh”, âdet olmasını önlemek istedi. Harâm
korkusu ile halâli terk ederek, müttekîler sevâbına kavuşmak istedi. Ahmed bin
Hanbelden sordular ki, hadîs-i şerîf yazılı bir kâğıd bulan kimse, sâhibine sormadan,
bunun kopyasını alabilir mi? Hayır dedi.
İnsan, mubâh olan dünyâ işlerine çok dalarsa, şübheli olanları yapmağa başlar.
Belki, halâlden çok yiyen, müttekîlerin derecesine eremez. Çünki, mi’de halâl ile
dolunca, şehvet harekete gelir. Câiz olmıyan şeyler yapılabilir. Kadınlara, kızlara
bakmak tehlükesi baş gösterir. Zenginlere, mal, mülk, mevkı’ sâhiblerine imrenerek
bakmak da, dünyâ hırsını artdırır. Onlar gibi olmak ister. Harâm toplamağa
başlar. Bunun içindir ki, Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Dünyâya
gönül bağlamak, günâhların başıdır) buyurdu. Ya’nî mubâh olan şeylere düşkün
olmak, kalbi dünyâya çevirir. Çok mal toplamak ister. Bunu da, günâh işlemeden
yapamaz. Mal toplamağı düşündükce, Allahü teâlâyı unutmağa başlar. Bütün
kötülüklerin başı, kalbin Allahü teâlâdan gâfil olmasıdır. Süfyân-ı Sevrî, birisi
ile birlikde evin kapısında duruyordu. Önlerinden, süslenmiş bir adam geçdi. Arkadaşı,
bu adama bakarken, Süfyân mâni’ olup, eğer sizler bakmamış olsanız,
böyle isrâf yapmaz idi. Bunun isrâf günâhına, siz de ortak oluyorsunuz buyurdu.
[Kur’ân-ı kerîmi, mevlidleri mûsîki ile, gazel okur gibi okuyan hâfızların da, günâha
girmelerine sebeb, onları dinliyenlerdir. Günâha sebeb olanlar, işliyenler gibi
azâb görecekdir.]
Dördüncü derece — Sıddîkların vera’ıdır. Sıddîklar, harâma sebeb olmak korkusu
bulunmıyan halâllerden de sakınır. Bunları meydâna getiren sebeblerden birine
harâm karışmış olmasından çekinirler. Meselâ, Bişr-i Hâfî “kaddesallahü
teâlâ esrârehül’azîz”, sultânların veyâ adamlarının yapdırdığı çeşmelerden su içmezdi.
Ba’zıları, hacca giderken, sultânların yapdırdığı su kanallarından sulanmış
bağların üzümlerini yimezdi. Birinin yolda, na’lını kopmuşdu. Sultân geçiyordu.
Gece, onun ışığı ile, na’lınını bağlamadı. Bir gece, bir kadın iplik iğriyordu. Sultân
geçdi. İpliğini sultân ışığı ile bükmemek için, sultân geçinceye kadar işlemedi.
Zünnûn-i Mısrîyi habs etmişlerdi “kaddesallahü teâlâ esrârehül’azîz”. Günlerce
aç kalmışdı. Bir kadın, iplik parası ile hâzırladığı yemekden gönderdi. Yimedi.
Kadın işitince, üzüldü. Halâl para ile yapdığımı biliyorsun, niçin yimedin dedi. Evet
yemek halâl idi. Fekat, zâlimin tabağı içinde getirdiler buyurdu. Yemeği zindâncıların
tabağında getirmişlerdi.
Sıddîkların vera’ı, en yüksek derecededir. Fekat, bu derecede olmıyanlar, vesveseye
düşer. Fâsıkların elinden birşey yimezler. İş böyle değildir. Fâsıkdan değil,
zâlimden kaçınmak lâzımdır. Zâlim, başkasının hakkını kullanandır. Harâm yimekdedir.
Fekat, meselâ zinâ yapan kimsenin kazancı zinâdan değildir ki, harâm olsun.
Harâmdan sakınmak vera’dır. Yoksa çamaşır yıkarken, su kullanırken, acabâ
temiz mi diye vesvese etmek, vera’ değildir. Sıddîklar, böyle vesvese yapmazdı.
Her buldukları su ile abdest alırlardı. Elbisenin, suyun temizliğinde vesvese etmek,
gösteriş yapmağa yaklaşır ve nefsin hoşuna gider. Hâlbuki, Sıddîkların ve-
– 609 – Se’âdet-i Ebediyye 2-F:39