Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

İsmâ’îl Hakkı hazretleri, ilk zemânlarında tütünün harâm olduğunu yazmışdı.
Çünki, sultân Murâd, tütün içmeği yasak etmişdi. İçen öldürülüyordu. Bu âlim, tütünü
değil, tütün içmeği, i’dâma sebeb olduğu için harâm demişdi. Hükûmet, tütün
yasağını kaldırdıkdan sonra, yazdığı kitâbında, tütünün harâm olmadığını bildirmişdir.
Mütercim fakîr, Bursada Orhân kütübhânesinde bu kitâbını gördüm.
(Feth-ur-rahîm) kitâbının yirmidokuzuncu sahîfesinden başlıyarak diyor ki: Mâlikî
âlimlerinden Alî Echürî (Gâyet-ül-beyân) kitâbında, şeyh Halîlden alarak buyuruyor
ki, (Aklı götürüp hissi gidermiyen ve keyf veren maddeye (Müskir), ya’nî
serhoş edici denir. Aklı giderip, hissi gidermez ve keyf vermezse (Müfsid), uyuşdurucu,
heroik denir. Aklı da, hissi de gideren maddeye, (Mürkıd) veyâ (Münevvim),
uyutucu, hipnotik denir. Serhoş eden maddeyi içene Had cezâsı vurulur ve serhoş
etmiyen az mikdârını içmek de harâmdır ve bu maddeler necsdir. Abdüllah-i Menûfî,
esrâr otu veyâ haşîş denilen, hind keneviri otunun yaprakları için, müskirdir,
çünki, esrâr almak için evinin eşyâsını satıyorlar dedi. Keyf vermeseydi, böyle
yapmazlardı dedi. Şâfi’î âlimlerinden Zerkeşî de böyle dedi. Esrârın azı da, çoğu da
harâmdır dedi. Şeyh Ebül-Hasen “rahmetullahi teâlâ aleyh”, (Müdevvene) şerhinde
ve allâme İbni Merzûk ve Şehâb Karâfî ise, esrârın, müfsid, uyuşdurucu olduğunu
bildirdiler. Çünki, bunu alanlar kavga etmiyor, uyuşup kalıyorlar. Şâfi’î âlimlerinden
İbni Dakîk-ul İyd “rahmetullahi teâlâ aleyh” de böyle söyledi ve haşhaşdan
elde edilen afyon, esrârdan dahâ kuvvetlidir. Çünki, afyonun az mikdârı serhoş ediyor.
Hâlbuki, necs olmadığında sözbirliği vardır dedi. Esrâr da necs değildir. Şerâbın
serhoş etmiyen az mikdârını içmek harâm olduğu hâlde, esrârın serhoş etmiyen
az mikdârının harâm olmadığını imâm-ı Nevevî “rahmetullahi teâlâ aleyh”, (Mühezzeb)
şerhinde bildirdi. Benc ya’nî Jüskiyam [ban otu] ve afyon da, esrâr gibi olup,
serhoş etmiyen az mikdârını yimek câizdir. [Fazla alındığı zemân, aklı ve a’sâbı bozan
böyle otlardaki zararlı maddeleri ayırıp, bunları ve benzerlerini hap ve iğne hâlinde
keyf ve zevk ilâcı ismi ile talebelere, işcilere ve futbolculara satıyorlar. Ahlâk,
nâmûs, din ve îmân ve vatan sevgisi gibi mukaddes bağlarımızı koparan bu uyuşturucu
maddeleri satın almak ve kullanmak harâmdır. Büyük günâhdır.]
Tütün içmeğe gelince, aklı gidermiyor. Necs de değildir. Böyle olunca, tütün içmek
harâm değildir. Başka dürlü zararlara sebeb olursa harâm olur. Zarar vermiyen
kimseye harâm değildir. Güvenilen bir ârifin [ya’nî mütehassıs tabîbin] haber
vermesi ile veyâ kendi tecribesi ile zarar verdiğini anlıyana harâm olur. İslâmiyyetin
bildirmediği şeylerde ahkâm değişir. Zarar verince harâm olur. Zarar vermezse,
harâm olmaz. Tütünü yeni içenlerde gevşeklik yapması, sıcak suya girende veyâ müshil
ilâcı içende gevşeklik hâsıl olması gibidir. Yoksa, aklı giderdiği için değildir. Aklı
giderdiği için gevşeklik yapıyor denilse bile, yine müskirdir denilemez. Çünki, keyf
vermemekdedir. Afyonu, aklı gidermiyecek az mikdârda yimek câiz olduğu gibi, tütünü
de aklı gidermiyecek mikdârda içmek câiz olur. Bu ise, insanlara göre ve içilen
mikdâra göre değişir. Bir kimsenin aklını gideren mikdâr, başkasının aklını gidermez.
Görülüyor ki, tütün harâmdır deyip, kesin söylenemez. Bunu ancak din câhili
veyâ inâdcı, müte’assıb olan söyler. Aklı gidermeyince, halâl olduğu anlaşılmakdadır.
Tütün, ispirto ile yıkanıp temizlendiği için necsdir de denilemez. Çünki bu
söz, tütünün değil, ispirtonun harâm olduğunu göstermekdedir. İspirtosuz temizlenenlerin
harâm olmadığı anlaşılır. Tütün, isrâf olduğu için harâmdır da denilemez.
Çünki, mubâh olan şeyi almak için verilen mal isrâf olmaz. Zararlı olduğundan harâmdır
demek de ilmî bir söz değildir. Çünki, zarar verene harâm olur. Zarar vermiyene
harâm olmaz. Herkese zararlıdır demek ilme ve tecribeye uygun değildir.
Ba’zı hastalıklara fâidesi olduğu da görülmüşdür. Hanefî âlimlerinden şeyh Muhammed
Nihrîrî “rahmetullahi teâlâ aleyh”, tabîb-i müslim-i ârifin sözü ile veyâ
tecribe ile zarar verdiğini anlıyan kimseye tütün içmek harâm olur. Böyle kesin anlaşılmadıkca,
halâl olduğuna fetvâ vermişdir. Bir başka fetvâsında da, aklını gi-
– 632 –