Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

ni hesâblar. Kıymetleri altın nisâbını dolduruyorsa, kırkda biri kadar altın verir.
Deve, sığır ve koyun zekâtı olarak, değerleri kadar altın da verilebilir.
ZEKÂT KİMLERE VERİLİR? — Zekât, yalnız aşağıda yazılı, yedi sınıfda bulunan
müslimânlara verilir. Sekizinci sınıf, (Müellefet-ül-kulûb) idi. Ya’nî, azılı kâfirlerin
şerlerini def’ için bunlara zekât verilirdi. Ebû Bekr “radıyallahü anh” zemânında
buna lüzûm kalmadı.
1 — (Fakîr): Nafakasından fazla, fekat nisâb mikdârından az malı olana fakîr
denir. Ma’âşı kaç lira olursa olsun, evini idârede güçlük çeken her fakîr me’mûr,
îmânı var ise, zekât alabilir ve kurban kesmesi, fıtra vermesi lâzım olmaz. [Birinci
kısm seksenbirinci maddeye bakınız!].
2 — (Miskîn): Bir günlük nafakasından fazla birşeyi olmıyan müslimâna miskîn
denir. Din adamı olarak tanıtılan Hamîdullah (İslâma giriş) kitâbında, miskîn,
gayr-i müslim vatandaş demekdir diyor. Bu fikri yanlışdır. Dinde reform yapmakdır.
Müslimân olmıyana zekât vermek câiz değildir.
3 — (Âmil): Ya’nî Sâime hayvanların ve toprak mahsûllerinin zekâtlarını toplayan
(Sâ’î) ile, şehr dışında durup rastladığı tüccârdan ticâret malı zekâtını toplıyan
(Âşir), zengin dahî olsalar, işleri karşılığı zekât verilir.
4 — (Mükâteb): Ya’nî efendisinden kendisini satın alıp, borcunu ödeyince,
âzâd olacak köle.
5 — (Münkatı’): Cihâd ve hac yolunda olup, muhtâc kalanlar. (Dürr-ül-muhtâr)da
diyor ki, din bilgilerini öğrenmekde ve öğretmekde olanlar da, zengin olsalar
bile, çalışıp kazanmağa vaktleri olmadığı için zekât alabilirler. İbni Âbidîn
bunu açıklarken buyuruyor ki, (Câmi-ul-fetâvâ)da bildirilen hadîs-i şerîfde, (İlm
öğrenmekde olanın kırk yıllık nafakası olsa da, buna zekât vermek câizdir) buyuruldu.
6 — (Medyûn): Borcu olan ve ödeyemeyen müslimânlar.
7 — (İbnüs-sebîl): Kendi memleketinde zengin ise de, bulunduğu yerde yanında
mal kalmamış olan ve çok alacağı varsa da, alamayıp muhtâc kalan.
Bunların hepsine veyâ birine vermelidir. Zekât parası ile meyyite kefen alınmaz.
Meyyitin borcu ödenmez. Câmi’, cihâd, hac yapılmaz. Zimmîye, ya’nî gayr-i müslim
vatandaşa zekât verilmez. Zimmîye fıtra, adak, sadaka, hediyye verilebilir. Zenginin
kölesine ve zenginin küçük oğluna da verilmez. Zenginin büyük çocuğu veyâ
zevcesi veyâ babası veyâ yetîm kalan küçük çocuğu fakîr iseler bunlara, başkaları
zekât verebilir. Küçük çocuk akllı ise, ya’nî parayı başka şeyden ayırabiliyor
ve aldatılarak elinden alınamıyor ise, buna verilir. Böyle âkıl değilse, babasına veyâ
vasîsine yâhud akrabâsından veyâ yabancıdan çocuğa bakan kimseye vermek
lâzım olur. Peygamberimizin “sallallahü aleyhi ve sellem” ve amcalarının evlâdlarından,
kıyâmete kadar geleceklere zekât verilmez. Çünki, her mühârebede, düşmandan
alınan ganîmetin beşde biri bunların hakkıdır. Ahmed Tahâvî, (Emâlî) kitâbının
şerhinde diyor ki, (İmâm-ı a’zam buyurdu ki, bunlara ganîmet hakları verilmediği
için, zekât ve sadaka vermek câizdir). Câiz olduğu (Dürr-i Yektâ)da da
yazılıdır.
Anaya, babaya ve dedelerin, ninelerin hiçbirine ve kendi çocuklarına ve torunlara
zekât verilmez. Bunlara, sadaka-i fıtr, adak ve keffâret gibi vâcib olan sadakalar
da verilmez. Fakîr iseler, nâfile sadaka verilebilir. Zevceye de zekât verilmez.
İmâm-ı a’zam buyurdu ki, kadın da, fakîr olan zevcine zekât veremez. İmâmeyn
ise, fakîr zevcine zekât verir dediler. Fakîr olan gelinine, dâmâdına, kayın vâlideye,
kayın pedere ve üvey çocuğuna zekât verilir. Zimmîye sadaka ve hediyye verilir.
Zekât verilebileceğini soruşdurup anlıyarak, zekâtını verdikden sonra, bunun
zengin veyâ zimmî olan kâfir veyâ ana, baba, evlâd veyâ kendi zevcesi olduğu an-
– 307 –