Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

nesinde Erzurumda şehîd edildi. Ağustosun yirmidördünde yortusunu yaparlar.
8- (Matthias) veyâ (Mathias) olup, mürted olan ve Îsâ aleyhisselâmın bulunduğu
yeri yehûdîlere haber veren ve onun şekline çevrilerek çarmıha gerilen (Yudas İsharyot)
[Yehûdâ]nın yerine, havârîler tarafından havârî seçilmişdir. Habeşe ve Îrâna
gitmiş, 61 de Îrânda şehîd edilmişdir. Şubâtın yirmidördünde yortusu yapılır.
Îsâ aleyhisselâmdan sekiz sene sonra, ondan işitdiklerini yazmış olan (Mettâ)
[Matthaus=Mattieu] başka olup, havârîlerden değildir ve yortusu eylülün yirmibirindedir.
9- (Küçük Ya’kûb) veyâ (Jacque), altmışiki senesinde şehîd edildi. Mayısın
ilk günü yortusu yapılır. 10- (Simon) veyâ (Şem’ûn), hazret-i Meryemin
hemşîresinin oğlu olduğu ve yüzyedi senesinde şehîd edildiği (Kâmûs)da yazılıdır.
(Müncid)de buna (Sim’ân) denilmekdedir. Yirmisekiz ekimde yortusu yapılmakdadır.
11- (Yehûdâ) veyâ (Yudas), küçük Ya’kûbun kardeşidir. Yirmisekiz ekimde
yortusu yapılmakdadır. 12- (Taddeus) [Thaddaus]un havârî olduğu Markusun
İncîlinde yazılıdır. Lukanın İncîlinde, bunun yerine, (Judas Yakobi) yazılıdır.
Mettânın İncîlinde ise (Lebbaus) denildiğini Knaurs Lexikon bildiriyor.
Îsâ aleyhisselâmdan gördüklerini ve işitdiklerini doğru olarak yazmış olan (Barnabas),
kendisinin oniki Havârîden biri olduğunu bildiriyor. Hâlbuki hıristiyan kitâblarında
bunun yerinde Thomas yazılıdır. Îsâ aleyhisselâmdan işitdik dediklerini
yazmış olan (Marko) ve (Luka)nın Havârî olmadıkları ve (Yuhannâ)nın Havârî
olduğu bellidir. 42, 389, 448, 534, 761, 1079, 1122, 1152, 1161, 1190, 1192.
400 — HAVVÂ: Âdem aleyhisselâmın zevcesidir. Cenâb-ı Hak, Âdem aleyhisselâmı
toprakdan halk buyurdukdan sonra, sol kaburga kemiğinden hazret-i Havvâyı
yaratdı. İkisini Cennete koydu. İblîs, Havvâyı aldatıp, yasak edilen meyveden
yediler. Cennetden çıkarıldılar. İbni İshak, kırkbir erkek, kırk kızı oldu diyor. Kitâbların
çoğunda ise, yirmi def’a ikiz evlâdı, bir def’a da yalnız Şît “aleyhisselâm”
olmuşdur denilmekdedir. Âdem aleyhisselâmdan sonra Ciddede vefât etdi. 344,
386, 387, 574, 601, 1069.
401 — HAYÂLÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ahmed bin Mûsâ, büyük âlimlerdendir.
İzniklidir. Mısra gitdi. 870 [m. 1465] senesinde Bursada vefât etdi. (Şerh-i
akâid hâşiyesi) çok kıymetlidir. 1062, 1147.
402 — HAYÂTÎ HALÎL EFENDİ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Elbüstânlı seyyid
Halîl bin Hayâtî, 1267 [m. 1851] de vefât etdi. 538, 1138.
403 — HAYREDDÎN-İ REMLÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası Ahmeddir.
Hanefî mezhebinde büyük fıkh âlimidir. 993 [m. 1585] de Remlede tevellüd, 1081
[m. 1670] de orada vefât etdi. Fetvâları, İstanbulda Süleymâniyye kütübhânesi, Yeni
Câmi’ kısmında vardır. 1300 senesinde Mısrda Bulakda, gâyet nefîs basılmış, 1974
de Beyrutda ofset baskısı yapılmışdır. (Levâih-ul-envâr) ismindeki (Minah-ul-Gaffâr)
hâşiyesi ve (Eşbâh) hâşiyesi çok kıymetlidir. (Dürr-ül-muhtâr) sâhibi Alâ-üddîn-i
Haskefînin hocasıdır. 393, 395, 398, 591, 616, 825, 872, 998, 1162.
404 — HEİSENBERG “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Atomun yapısı ile uğraşdı.
Müslimân oldu. 1376 [m. 1956] da İstanbulda konferans verdi. 563.
— Hempher: (İngiliz Câsûsunun İ’tirâfları) kitâbındadır.
405 — HERAKLİÜS: Rum imperatörü idi. Resûlullah ile mektûblaşırdı. Karşılıklı
elçi ve hediyye gönderirlerdi. Îmâna gelmedi. 20 [m. 641] senesinde, otuz bir
yaşında öldü. 376, 1045, 1046, 1091, 1118.
406 — HERDER (Von): Alman dinler târîhi profesörü idi. 1157 [m. 1744] de
tevellüd, 1218 [m. 1803] de vefât etdi. Dünyâ çapında bir teolog idi. İnsanlık târîhinin
felsefesi üzerinde uğraşdı. Hıristiyanlığa karşı yapılan düşmanlığın, körü körüne
islâmiyyete de yapılmasının yanlış olacağı fikrini ortaya koydu.
407 — HEREM BİN HAYYÂN “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Veysel Karânîyi
gördü. Ondan çok nasîhat aldı. 677.
– 1109 –