Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

mes’ûl olmaz. Zevc, zevcesini ve mu’allim talebesini ta’zîr ederken ölürse, tazmîn
eder. Çünki, zevcin ta’zîri vâcib değil, mubâhdır. Ya’nî, islâmiyyet erkeğin zevcesini
döğmesini aslâ emr etmemişdir. Hafîf vurmasına izn vermişdir. Zevcesini aşırı
döğen zevc ve talebesini aşırı döğen mu’allim ta’zîr olunur. Haksız yere, hafîf döğerlerse
de ta’zîr olunurlar. Dünyâ menfe’ati için, meselâ bir kız ile evlenebilmek
için [veyâ midye gibi ve elektrikle öldürülerek leş olmuş hayvân gibi harâm şeyleri
yiyebilmek için] mezhebini değişdiren ta’zîr olunur. Çünki, müctehid olmıyan
kimsenin, dünyâ menfe’ati için, mezhebini değişdirmesi günâhdır. Dînini ve mezhebini
beğenmemiş olur. Birinci kısm, 54. cü madde, 3. cü sahîfesine bakınız!
İbni Âbidîn, (Redd-ül-muhtâr)ın ellibirinci sahîfesinde buyuruyor ki, (Bir işin,
bir ibâdetin sahîh olması için, dört mezhebden herhangi birine uygun olması lâzımdır.
Ya’nî, o işin sahîh olması için, bir mezhebde uyulması lâzım olan şartların hepsine
uygun olması lâzımdır. Bir ibâdeti yaparken, şartlarından biri bir mezhebe,
başka biri de başka mezhebe uygun olursa, bu ibâdet sahîh olmaz. Meselâ, deriden
kan akarsa, Hanefî mezhebinde abdest bozulur. Şâfi’î mezhebinde bozulmaz.
Bir erkek, yabancı kadının derisine dokununca, Şâfi’îde, ikisinin de abdesti
bozulur. Hanefîde ikisinin de bozulmaz. Derisinden kan aksa ve kadına da dokunsa,
her iki mezhebe göre abdesti bozulur. Bu abdest ile kıldığı nemâz sahîh olmaz.
(Bunun abdesti, bir mezhebe göre sahîh olmadığı zemân, diğer mezhebe göre
sahîh oluyor. Nemâzı sahîh olur) denilemez. Bu kimse, iki mezhebi (Telfîk) etmekde,
karışdırmakdadır. Böyle kimseye (Müleffık) denir. Müleffıkın ibâdetinin
sahîh olmıyacağı sözbirliği ile bildirilmişdir. Bir ibâdetin bir şartı bir mezhebe, başka
şartı da başka mezhebe göre sahîh olursa, bu ibâdet sahîh olmaz. Abdest alırken,
başının bir parçasını mesh eden kimse, köpeğe değdikden sonra nemâz kılsa,
bu nemâzı sahîh olmaz. Çünki, abdesti Mâlikîye göre sahîh değildir. Köpeğe dokununca,
Şâfi’îye göre üstü necs olmuşdur. Bunun gibi, tehdîd ile, zor ile yapdırılan
talâk Hanefîde sahîh olur. Boşadığı kadının kız kardeşini alabilir. Şâfi’îde ise
sahîh olmaz. Bu adamın, her iki mezhebe uyarak, bu kızkardeşlerin ikisi ile birlikde
evli yaşaması sahîh olmaz. Bunlar da (Telfîk) olur. Fekat bir kimse, bir ibâdeti,
bir işi, bir mezhebin bütün şartlarına uyarak yapıp bitirdikden sonra, bunu tekrâr
yaparken veyâ başka bir ibâdeti, başka bir işi yaparken, başka mezhebin şartlarına
uyarak yapması, âlimlerin çoğuna göre sahîh olur. İhtiyâc olduğu zemân yapmak
ise, sözbirliği ile sahîh olur. Hattâ bir mezhebin şartlarına uyarak yapılan bir
işin, bir ibâdetin bu mezhebe göre sahîh olmadığı, başka bir mezhebe göre sahîh
olduğu sonradan anlaşılsa, o mezhebe göre sahîh olduğunu düşününce, o mezhebi
taklîd etmiş olur. O işi sahîh olur. [Çünki o ibâdeti kurtarmak için, mezheb taklîdine
ihtiyâc hâsıl olmuşdur. Menfe’ati için, zevki için, çeşidli işlerini, çeşidli
mezheblere uyarak yapmak telfîk olur. Bir ibâdeti kendi mezhebine göre yapmasına
mâni’ olan bir özr hâsıl olunca, bu ibâdeti başka bir mezhebi taklîd ederek yapmak
lâzım olduğu, gusl abdesti bahsinde bildirilmişdi. Başka mezhebi taklîd etmesine
mâni’ olan ikinci bir özr de hâsıl olsa ve bu özr kendi mezhebine uymasına mâni’
olmasa, bu ibâdeti, iki mezhebe göre de sahîh olmadığı hâlde, özr ile, ihtiyâc
ile olduğu için, bu hâli telfîk olmaz. İbâdeti sahîh olur.] Başka bir mezheb taklîd
edilirken, kendi mezhebinde mekrûh veyâ harâm olsa bile, o mezhebin farzlarına
ve müfsidlerine uymak lâzımdır. Kendi mezhebinin harâm demesine bakılmaz).
Mezhebleri telfîk eden ta’zîr olunur. (Seyf-ül-ebrâr) kitâbına bakınız!
[Mâlikî mezhebinde, dokuz yaşına gelmiş kızın önünden, bir sebeb olmadan akan
kırmızı, sarı veyâ bulanık kana (Hayz kanı) denir. Akmağa başlayınca, hayz olur.
Devâm ederse, onbeş günden azı âdet olur. Fazlası istihâda olur. Sonraki ayda, âdeti
değişirse, âdetlerinden en çoğunun üç gün fazlası hayz olur. Dahâ fazlası ve onbeş
günden fazlası istihâda olur. Kürsüf kuru veyâ beyâz ıslak ise, hayzın kesildiği
anlaşılır. Yetmiş yaşından sonra gelen kan hayz olmaz, istihâda olur. Kan, fâ-
– 889 –