Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

ve boyalar böyledir. Şâfi’î mezhebinde, necs sıvıların, ilâc ve itriyât islâhı için kullanılan
mikdârlarının afv edildikleri, (El-fıkh-ü alel-mezâhib-il-erbe’a)da ve molla
Halîl Si’ridînin (El-ma’füvât) kitâbının Süleymân bin Abdüllah Si’ridî “rahmetullahi
teâlâ aleyhimâ” şerhinin 1368 [m. 1949] Kamışlı baskısında yazılıdır. Harac
olduğu zemân, za’îf olan kavle uymak câiz olduğu, bu iki kitâbda ve kitâbımızın
ikinci kısm, 1. ci maddesinde yazılıdır. Bunun için, zor durumda kalınca, hanefî
ve şâfi’î mezhebinde olanın, böyle karışımların çok mikdârı ile birlikde nemâz
kılmaları câiz olmakdadır. Temiz kabûl edilen ilâcın, zarûret olmadan içilemiyeceği,
tevekkül bahsi sonunda yazılıdır.]
Necâsetden hâsıl olan amonyak gazının meydâna getirdiği nişadır temizdir.
Necâset üzerinden kalkıp uçan tozlar, sinekler, elbiseye, suya gelirse, pis yapmaz.
Köpeğin basdığı çamurun necs [pis] olmaması sahîhdir. [(Hadîka) sonunda diyor
ki, (Elbisenin bir yerine necâset bulaşsa, bulaşan yeri unutsa, zan etdiği yerini
yıkasa, temizlendi kabûl edilir. Yaş ayağı ile necs yerde yürüse, yer kuru ise, ayakları
necs olmaz. Yer yaş olup ayakları kuru ise, ayakları ıslanırsa, necs olurlar. Köpeğin
mescidde yatdığı yer kuru ise, necs olmaz. Yaş olup, necâsetin eseri görülmezse,
yine necs olmaz. Ayakkabı ile kılınan nemâzın sevâbı, çıplak ayakla kılınandan
katkat fazladır. Üzerinde necâset görülmedikçe, sokakda gezilen ayakkabı
da böyledir. Vesvese ve şübheye ehemmiyyet verilmez. İçki satandan alınan elbise,
halı ve sâire temiz kabûl edilir. Başkası yanında gusl abdestinden sonra,
peştemalı çıkarmadan ve sıkmadan üzerine üç kerre su dökünce temiz olur. Her
şeyde asl olan, tahâretdir. Necâset bulaşdığı kesin bilinmedikce, zan etmekle
necs denilmez. Ehl-i kitâbın dâr-ül-harbde kesmiş oldukları hayvan, aksi sâbit olmadıkca,
temiz kabûl edilir. Mecûsînin, kitâbsız kâfirlerin etli yemeklerini yimek,
hayvanı onların kesdiği kat’î bilinmediği için, tenzîhen mekrûhdur. Şimdi kasabdan
alınan etler de böyledir.)]
Necâset, her temiz su ile, abdest ve gusl alınmış su ile, sirke ve gül suyu gibi akıcı
mâyı’larla ve tükürük ile temizlenir. Süt ve yağla temizlenmez.
Abdestde, guslde kullanılan suya (Müsta’mel su) denir. Bu su, İmâm-ı a’zama
göre kaba necâsetdir. Ebû Yûsüfe göre, hafîf necâsetdir. İmâm-ı Muhammede göre
temizdir “rahmetullahi teâlâ aleyhimâ”. Fetvâ da böyledir. Bununla necâset temizlenir.
Fekat, abdest alınmaz ve gusl edilmez. Şâfi’îde de böyledir. İçmek ve hamur
yapmak mekrûhdur. Peştemala, elbiseye, kurnaya sıçrarsa ve necâset temizlemekde
kullanılan her su, iğne ucu kadar sıçrarsa, kabı ve elbiseyi pisletmez. Necâset
temizlemekde kullanılmış sular, bir yerde birikirse, bu suya bulaşan şeyler,
pis olur. Abdestsiz veyâ cünüb olan kimse veyâ hâid kadın veyâ müşrik, kâfir, necâset
bulaşmamış olan avucunu bir yere sokup su alsa veyâ kolunu sokup, içindeki
tası alsa, o yerdeki su dört mezhebde de pis olmaz. Necâset üzerinden akan suyun
yarıdan fazlası necâsete temâs ederse, bu su pis olur. Azı değerse ve necâsetin
üç sıfatı suda bulunmazsa, pis olmaz. Necâset yanınca, külü temiz olur. Tezek
yakarak ısıtılan fırında, ekmek pişirilir. Merkeb, domuz ve leş, tuz içine düşüp, tuz
olsalar, temiz olurlar. Kuyuya düşen gübre, zemânla çamur hâline gelse, temiz olur.
Müsta’mel su, mâlikîde hem temizdir. Hem de temizleyicidir. Ya’nî müsta’mel su
ile abdest alınır ve gusl edilir. [Menâhic-ül-ibâd]
Şıra, ya’nî üzüm suyu temizdir. Şerâb hâline dönünce pis olur. Şerâb, sirke
olunca temiz olur. Elbisenin veyâ vücûdun bir yerine necâset gelse, bu yeri bulamasa,
zan etdiği yeri yıkasa temiz olur. Nemâzdan sonra meydâna çıksa, nemâzı
iâde etmez. Döğen hayvanı buğdayın bir yerine bevl etse, herhangi bir parçası yıkansa
veyâ hediyye verilse, yinilse veyâ satılsa, geri kalanlar temiz olur.
Kurudukdan sonra da görülen pislikler, kan, yukarıda bildirildiği üzere, bulunduğu
yerden çıkarılıp, kendisi ve eseri giderilince, o yer temiz olur. Yıkamakda belli
bir aded yokdur. Bir kerre yıkamakla da çıkarsa kâfîdir. Necâset giderilip de, ese-
– 155 –