Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

er efendimiz haber verdi. Bu haber elbette doğrudur. Buna inanmak, Allahü teâlânın
var olduğuna, bir olduğuna inanmak gibi lâzımdır. Sonsuz olarak ateşde yanmak
ne demekdir? Herhangi bir insan, sonsuz olarak ateşde yanmak felâketini düşünürse,
korkudan aklını kaçırması lâzım gelir. Bu korkunç felâketden kurtulmak
çâresini arar. Bunun çâresi ise, çok kolaydır. (Allahü teâlânın var ve bir olduğuna
ve Muhammed aleyhisselâmın Onun son Peygamberi olduğuna ve Onun haber
verdiği şeylerin hepsinin doğru olduğuna inanmak) insanı bu sonsuz felâketden kurtarmakdadır.
Bir kimse ben bu sonsuz yanmaya inanmıyorum, bunun için böyle bir
felâketden korkmuyorum, bu felâketden kurtulmak çâresini aramıyorum derse,
buna deriz ki, (İnanmamak için elinde senedin, vesîkan var mı? Hangi ilm, hangi
fen inanmana mâni’ oluyor?) Elbet vesîka gösteremiyecekdir. Senedi, vesîkası olmayan
söze ilm, fen denir mi? Buna zan ve ihtimâl denir. Milyonda, milyarda bir
ihtimâli olsa da, (sonsuz olarak ateşde yanmak) korkunç felâketinden sakınmak
lâzım olmaz mı? Az bir aklı olan kimse bile, böyle felâketden sakınmaz mı? Sonsuz
ateşde yanmak ihtimâlinden kurtulmak çâresini aramaz mı? Görülüyor ki, her
akl sâhibinin îmân etmesi lâzımdır. Îmân etmek için vergi vermek, mal ödemek,
yük taşımak, ibâdet zahmeti çekmek, zevkli tatlı şeylerden kaçınmak gibi sıkıntılara
katlanmak lâzım değildir. Yalnız kalb ile, ihlâs ile, samîmî olarak inanmak kâfîdir.
Bu inancını inanmayanlara bildirmek de şart değildir. İmâm-ı Rabbânî “rahime-hullahü
teâlâ” yetmişüçüncü mektûbda buyuruyor ki, (Sonsuz ateşde yanmaya
inanmayanın, buna çok az da bir ihtimâl vermesi, zannetmesi akl îcâbıdır).
Sonsuz olarak ateşde yanmak ihtimâli karşısında, bunun yegâne ve kat’î çâresi olan
(ÎMÂN) ni’metinden kaçınmak, ahmaklık, hem de çok büyük şaşkınlık olmaz mı?]
73 — 88. ci MEKTÛB
Derin âlim, büyük Velî, Abdüllah-i Dehlevînin “rahmetullahi aleyh” (Mekâtib-i
şerîfe) kitâbındaki seksensekizinci mektûbu onbir sahîfedir. Bu uzun mektûbun son
kısmının fârisîden tercemesi, aşağıdadır:
Kur’ân-ı kerîmde ve hadîs-i şerîflerde öyle bilgiler vardır ki, bunlar te’vîl edilmeden
anlaşılamaz. [Bir kelimenin, Allahü teâlâ ve Resûlullah tarafından, açık bildirilmemiş
ma’nâlarından, islâmiyyete uygun olanı seçmeğe (Te’vîl) denir. Bunu
herkes yapamaz.] Evliyânın sözlerini de te’vîl etmek, meâlen bildirmek lâzımdır.
Te’vîl edilmezse, yanlış anlaşılır. Te’vîl edilince, Velîye iftirâ etmek tehlükesi olmaz.
İftirâ etmek harâmdır. Evliyâ-yı kirâmın, sekr hâlinde [şu’ûrsuz] iken veyâ
kavuşdukları ni’metleri anlatırken, yâhud talebesini teşvîk için veyâ maksadını anlatacak
kelime bulamadıkları zemân, söyledikleri ba’zı kelimeleri te’vîle muhtâc
olur. İmâm-ı Rabbânînin de, böyle kelimeleri vardır. Abdülhak-ı Dehlevî “rahime-hullah”,
Abdülkâdir-i Geylânînin (Fütûh-ul-gayb) kitâbının fârisî şerhinde buyuruyor
ki, (Âriflerin kalblerine ince ve anlaşılmaz bilgiler geldiği zemân, bunları
anlatacak kelime bulamazlar. Böyle sözlerini işitince, (doğrusunu Allahü teâlâ
bilir) demeli, inkâra kalkışmamalıdır). Tesavvuf yolundan maksad, Ehl-i sünnet
âlimlerinin bildirdikleri doğru i’tikâda ve islâmın güzel ahlâkına ve fıkh kitâblarının
gösterdiği işleri yapmağa ve bid’atlerden sakınmağa ve Allah dostlarının kalblerine
gelen hâllere kavuşmakdır. Elhamdülillah bizim yolumuzda, bu ni’metler hâsıl
olmakdadır. Allahü teâlâ bu yolun feyzlerini, bu fakîre de ve doğru yolu arayan
bütün müslimânlara da nasîb eylesin! Bâtına [kalbe] gelen ni’metlerin sonsuz
olduğu, bu zemân anlaşılır.
Bir kimsenin maksadı bilinmeden, yalnız sözüne bakarak, ona kâfir denilemez.
Bir müslimânın, bir sözünün, yetmiş ma’nâsı, küfrünü, bir ma’nâsı ise, îmânını gösterse,
o kimseye kâfir denilmez. Hadîs-i şerîfde, (Küfrü açık bilinmiyen kimseye
kâfir diyen, kâfir olur) buyuruldu. İmâm-ı Rabbânî için, (Her zemân, Resûlullaha
tâbi’ olmak lâzımdır diyorsunuz. Hâlbuki, Resûlullahın riyâzetleri, mücâhede-
– 771 –