Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

dağıtmak kumâr olur. Çünki, piyangoya katılanların hepsi kendi numarasının çekileceğini
ümmîd etmekdedir. Bu tahmînleri doğru çıkanlar, yanlış çıkanların
önceden vermiş oldukları paralardan almakdadırlar. Aldıkları para ile, önceden
bilete verdikleri paranın farkını, tahmînleri yanlış çıkanlardan almış olmakdadırlar.
Tahmînleri yanlış çıkacaklardan para toplamak güç olacağı için ve bunlar
önceden belli olmadıkları için, piyangoya katılanların hepsinden, önceden bilet ücreti
ismi altında para toplanmakda, tahmîni doğru çıkanların vermiş oldukları, sonra
kendilerine iâde edilmekdedir. Önceden toplanan paraların hepsini piyango sâhibi
almakda, bundan aslan payını kendine ayırıp, geri kalanını tahmînleri doğru
çıkanlara vermekdedir. Piyango sâhibi, kumâra iştirâk etmese bile, harâma sebeb
olduğu için, büyük günâh işlemekde ve piyangoya iştirâk edenleri soymakda, sömürmekdedir.
Harbe ve ilme yarayan mubâh yarışların ve hayr ve yardım işlerinin
ve diğer mekrûh oyunların çoğu, kumâr veyâ başka harâmların karışmaları sebebi
ile harâm olmakdadır. Spor-toto oynamak böyledir.]
Bilerek Besmele çekerse denildi. Bundan maksad, yidiği şeyde, yapdığı işde,
harâm bulunduğunu bilmesidir. Bunu bilmezse, ma’zûr olup, afv olur. İslâm
memleketlerinde, hattâ bugün için, dünyânın her yerindeki müslimânların, ahkâm-ı
islâmiyyeyi, ya’nî islâmiyyeti öğrenmesi kolay olup, lüzûmlu şeyleri öğrenmemek,
bilmemek özr değil, suç olur. Fekat, tatbîkatde, yanlış yapmak, bilmiyerek
yapmak özr olur. Meselâ, şerâb içmenin harâm olduğunu bilmek lâzımdır. Bilmemek
özr değil, suçdur. Fekat, içinde şerâb karışık hoşafı veyâ ilâcı veyâ şerbeti,
karışık olduğunu bilmiyerek içmek, günâh olmaz. Karışık olduğunu bilmemesi
özr olur. Domuz etinin harâm olduğunu bilmemek özr değildir, suçdur. Koyun,
sığır eti ile pişdi sanarak, domuz eti ile pişmiş yemeği yimek özr olur, afv olur.
(Şir’at-ül-islâm) ikiyüzkırkaltıncı sahîfesindeki hadîs-i şerîfde, (Allaha ve Âhıret
gününe inanan kimse, şerâb içilen sofraya oturmasın!) buyuruldu. Arkadaşlarının
gönlünü hoş etmeği niyyet ederek oturup, şerâb içmemek câiz olur demek
ve (Amel niyyete göre değerlenir) hadîs-i şerîfini söylemek, doğru değildir.
Çünki niyyet, ibâdetlere ve mubâh işlere te’sîr eder. Harâm işler, iyi niyyet ile câiz
olmaz. Yeğitlik göstermek veyâ para, mal kazanmak için gazâ eden kimse, cihâd
sevâbı kazanmaz. Mubâhlar iyi niyyet ile yapılınca, hayr olup sevâb kazanılır.
Fekat, mü’min kardeşinin gönlünü hoş etmek niyyeti ile harâm işlemek câiz
olmaz ve (Mü’mini sevindireni, Allahü teâlâ sevindirir) hadîs-i şerîfine uyulmuş
olmaz. Ancak zarûret ve fitne uyandırmamak için, içmemek şartı ile oturabilir ise
de, önceden bundan sakınmak lâzımdır.
Dâr-ül-harbde [ya’nî, İtalya, Fransa gibi kâfir memleketinde] îmâna gelen kimse,
farzı, harâmı işitince, Dâr-ül-islâmda îmâna gelen veyâ bâlig olan da, o ânda,
farzları yapması, harâmlardan kaçınması lâzım olur. Dâr-ül-islâmda farz olduğunu
öğreninceye kadar, kılmadığı nemâzları ve tutmadığı orucları kazâ etmesi lâzım
olur. Bilmemesi, terk etmek günâhından kurtulması için özr olur. Öğrenmeği
terk etdi ise, hiç özr olmaz. İkinci kısm, 16. cı madde sonuna bakınız!
İbni Âbidîn “rahmetullahi teâlâ aleyh” beşinci cild, ikiyüzyetmişikinci sahîfede
buyuruyor ki, (Rüşvet olarak istenip alınan mal, insanın mülkü olmaz. Veren,
geri isteyebilir. İstemeden verdi ise, geri isteyemez. Fekat alanın geri vermesi
vâcib olur. Bir âlime, kendine şefâ’at etmesi veyâ zulmden kurtarması için, önceden
verilen şey rüşvet olur. Fekat sonra verilen hediyyesini alması câiz olur. Önceden
istemesi harâmdır. Önceden verilen hediyyeyi alması câizdir, denildi. Hocanın
talebesinden hediyye alması da câiz denildi. Dînine, malına, cânına zarâr gelmesinden
korkan kimsenin rüşvet vermesi câizdir. Dînini, malını ve cânını, zâlimlerin
zulmünden korumak için ve hakkını kurtarmak için birşey vermek rüşvet olmaz.
Alana günâh olur). Hac bahsinde bildirildiği gibi, farzları yapabilmek ve harâmlardan
kurtulabilmek için verilen mal da rüşvet olmaz. Bunları almak günâh
– 615 –