Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

di doğar. Burada da, güneşin zıllinin görünmesi, zulmetlerin gitmesinden öncedir
ve güneşin doğması, zulmetlerin tahliyesinden ve zıllin tasfiyesinden sonradır. Fekat,
burada zulmetlerin tahliyesi ve ortalığın tasfiyesi, zıllerin zuhûrundan önce olmuyor.
45 — İKİNCİ CİLD, 35. ci MEKTÛB
Bu mektûb, hocası Muhammed Bâkînin [971-1012 Delhîde] “kuddise sirruh”
oğlu, Muhammed Abdüllaha “rahmetullahi teâlâ aleyh” yazılmış olup, iki süâline
cevâb vermekde ve ayn-ül-yakîni anlatmakdadır:
Allahü teâlâya hamd ve Muhammed Mustafâya “sallallahü aleyhi ve sellem” salât
ve size düâ ederim. Kıymetli mektûbunuz geldi. Okuyunca, bizi çok sevindirdi.
Her ân hâtırladığınızı bildiriyorsunuz. Ne güzel, ne mubârekdir. Üç ayda sizin
elinize geçen ni’met, başka yollarda, eğer on senede nasîb olursa, büyük kâr bilirler.
Bu ni’mete şükr ediniz! Yaradılışınızın yüksek olduğunu ve böyle hâllerin kıymetini
işitince, ucb, kibr ile lekelenmiyeceğinizi bildiğim için, bu ni’metin büyüklüğünü
yazdım. (Şükr ederseniz, ni’metimi artdırırım) meâlindeki âyet-i kerîmeyi
hiç unutmayınız!
Önceden, tevhîd bilgileri hâsıl olmağa başladı diyorsunuz. Bunlar da, bereketli
kazancdır. Bu hâlin hâsıl olmasını isteyiniz. Fekat islâmiyyetin edeblerini gözetmeğe
çok gayret ediniz! Kulluk vazîfelerini yerine getiriniz! Eğer, bu hâller doğru
ise, kusûrlu değil ise, sevgiliye muhabbetin çokluğundan hâsıl olur. Çünki,
âşık nereye giderse gitsin, sevgiliden başka birşey görmez ve bilmez. Her nereden
bir zevk, lezzet duyarsa, bunu sevgilisinden geliyor sanır. Bu hâlde olan âşık,
mahlûkları görmekde, fekat hepsini, bir mahbûb sanmakdadır. Bu hâlde, Fenâ hâsıl
olmaz. Çünki, Fenâ hâsıl olunca, bir mevcûdün görülmesi insanı kapladığından
mahlûklar temâmen görünmez olur. Buna da Fenâ denilmesi, mahlûklar görülmediği
içindir. Hakîkî Fenâ ise, sıfât-i ilâhînin ve ismlerinin ve hiçbir bağlılığın, ayrı
bir görünüşün de, temâmen görülmediği zemân hâsıl olur. Zât-ı ilâhîden başka
hiçbirşey görülmez ve düşünülmez. Seyr-i ilallah [Allah yolculuğu], işte burada sona
erer. Zıllerin, görünüşlerin hepsinden temâmen kurtulmak, burada hâsıl olur.
Ârif, bu zemân, aslların aslı iledir. Alâmetlerden geçip, kendisine kavuşmuşdur.
İlm, ayn olmuşdur. İşitmek, erişmek hâlini almışdır. Vasl-ı uryânî [ancak Ona kavuşmak]
se’âdeti ve neler neler ve neler neler olmuşdur. Bu makâm, bu üstün derece,
ancak, işâret, sembol, şifre ile anlatılabilir. Bu da kapalı ve perdeli olabilir.
Süâl: Kıymetli evlâd! Bizden, bu ayn-ül-yakînin anlatılmasını istiyor. Bu aynı
anlaşılabilir mi sanıyor?
Cevâb: Bunu anlatmak zor bir işdir. Ne yapayım? Ne söyliyeyim? Ne bildireyim?
Akla nasıl uygun getireyim? Kıymetli yavrum! Ma’zûr görmenizi umarım. İşitmeği,
öğrenmeği değil, edinmeği, hâllenmeği isteyiniz!
Süâl: Kur’ân-ı kerîmdeki müteşâbihâtın ma’nâlarını, râsih olan âlimler bilir. Bu
ma’nâlar nasıl anlaşılır?
Cevâb: Bu süâlin cevâbı, birincinin cevâbından dahâ ince ve dahâ örtülü ve dahâ
örtülmesi lâzımdır. Bu iki süâl, bu kıymetli yavrunun yaradılışının çok yüksek
olduğunu göstermekdedir.
Allahü teâlânın kitâblarındaki müteşâbihlerin ma’nâsını anlamak, ancak Peygamberlere
mahsûsdur “aleyhimüssalevâtü vetteslîmât”. Ümmetlerinden pekaz
kimseye, onlara tâm uydukları, vârisleri olmakla şereflendikleri için, bu bilgiden
bir yudum tatdırabilirler. O güzelin yüzündeki perdeyi, bu dünyâda, bunlar için de
açarlar. Kıyâmetde, ümmetlerden, çok kimseleri, Peygamberlerine uydukları için,
bu devlete kavuşduracakları umulur. Anladığıma göre, bu dünyâda da, o pekaz kimselerden
başkalarını da, bu devletle şereflendirirler. Ammâ, bunlara işin iç yüzü-
– 940 –