Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

lamakla ve soğan, duman, gazlar te’sîri ile, göz yaşı akınca bozmaz. Şâfi’îde ikisi
de bozmaz. Kadın, çocuğunu emzirince bozmaz. Çok da olsa, terlemekle bozulmaz.
Kulak, göbek, memeden ağrı, hastalık ile gelen sıvı bozar. Sülük, çok kan emerse,
bozar. Sinek, sivrisinek, pire, tahta biti gibi haşereler, çok emseler de bozulmaz.
Az olup yayılmıyan derideki kan ve ağızda hâsıl olup, ağız dolusu olmıyan kan ve
dışarı çıkan az kay, abdesti bozmadıkları için, necs değildirler.
Abdesti bozanların dördüncüsü, uyumak, dört mezhebde de bozar. Hanefîde,
mak’adın gevşek olacağı bir hâlde, meselâ yan veyâ sırt üstü yatarak veyâ dirseğine
yâhud birşeye dayanıp uyumakdır. Dayandığı şey çekilince düşmezse, bozulmaz.
Nemâzda uyumak, dizleri dikip, başını dizlerine koyarak, diz çökerek, bağdaş
kurarak, teverrük ederek uyursa, bozulmaz. Teverrük, kadınların nemâzda oturdukları
gibi oturmakdır. Bir dizini dikip, diğer uyluğu üzerine oturup uyursa bozulur.
Çıplak hayvan üstünde uyursa, hayvan yokuş çıkıyor veyâ düz yerde gidiyorsa,
bozulmaz. Palan ve eğer üzerinde uyursa hiç bozulmaz.
Beşincisi, bayılmak ve deli olmakla ve sar’a tutmakla bozulur. Yürürken sallanacak
kadar serhoş olmak da bozar.
Altıncısı, rükü’ ve secdeleri olan nemâzda kahkaha ile gülmek, abdesti de bozar.
Çocuğun bozulmaz. Nemâzda tebessüm, nemâzı da, abdesti de bozmaz. Yanındakiler
işitirse, kahkaha denir. Kendi de işitmezse, tebessüm denir. Yalnız
kendi işitirse (Dahk) denir. Dahk, yalnız nemâzı bozar.
Yedincisi, (Mübâşeret-i fâhişe) ya’nî çıplak olarak, (Sev’eteyn)i, ya’nî çirkin yerlerini
sürtünmek, erkeğin de, kadının da abdestini bozar). Kadının derisine şehvet
ile dokunmak, hanefîde abdesti bozmaz.
Saç, sakal, bıyık, tırnak kesmek abdesti bozmaz. Kesilen yerleri yıkamak lâzım
olmaz. (Fıkh-i Gîdânî)nin fârisî şerhinde diyor ki, (Tırnak kesince, abdest bozulmaz.
Elleri yıkamak müstehab olur). Yara kabuğunun düşmesi ile de bozulmaz.
Abdest alırken, deri üzerindeki yarık yıkanır. Su değdiremezse, mesh eder. Mesh
edemezse, terk olunur. Ayağındaki yarığa merhem sürmüş ise, merhemin üstünü
yıkar. Yıkamak yaraya zarar verirse, mesh eder. Yıkadıkdan sonra merhem düşerse,
altı iyi olmuş ise, altını yıkar. İyi olmamış ise, yıkamaz. [55. ci maddeye bakınız!]
İki elinde yarık, yara olup su zarar verirse teyemmüm eder. Bir eli sağlam
ise, bunun ile abdest alır. Eli dirsekden, ayağı topukdan kesilmiş ise, kesik yeri yıkar.
(Halebî-i kebîr)de diyor ki, (Abdest aldığını bilip, sonra bozulduğunda şübhe
ederse, abdesti var kabûl edilir. Abdesti bozulduğunu bilip, sonra abdest aldığında
şübhe ederse, abdest alması lâzım olur. Abdest arasında, ba’zı yerini yıkadığında
şübhe ederse, orasını yıkar. Abdest aldıkdan sonra şübhe ederse, yıkamak lâzım
değildir. Abdest aldıkdan sonra, üzerinde yaşlık gören, idrâr mı, su mu şübhe
etse, ilk olarak başına geldi ise, yeniden abdest alır. Birkaç def’a, böyle şübhe
etdi ise, şeytânın vesvesesi olduğu anlaşılır ve abdesti tâzelemez. Vesveseyi önlemek
için, abdest aldıkdan sonra, donuna, peştemalına su serpilmesi (Kimyâ-yı
se’âdet)de de yazılıdır. Veyâ nebâtî pamuk kullanmalıdır. Kab, kacak, elbise, bedenin,
suyun, kuyunun, havuzun ve câhillerin, kâfirlerin hâzırladığı yağ, ekmek,
elbise, yemek ve sâirenin pis olmasında şübhe etse, temiz kabûl edilir.)
Kur’ân-ı kerîmi abdestsiz tutmak harâmdır. Ezberden okumak câizdir. Yatağa
abdestli girmek sünnetdir. (Şir’at-ül-islâm) şerhinde diyor ki, (Kur’ân-ı kerîmi yatakda,
yatarak ezberden abdestsiz okumak câizdir ve sevâbdır. Fekat, başını yorgandan
dışarı çıkarmalı ve bacakları bitişdirmelidir.)
Vedî, mezî çıkınca dört mezhebde de abdest bozulur. Hanbelîde gusl abdesti de
lâzım olur. (İnâye). Cünüb ve hayzlı olarak câmi’e girmek harâmdır. Abdestsiz girmek
mekrûhdur. (Dürer Gurer). Önden, arkadan çıkarak abdesti bozanlar, has-
– 127 –